Tình trạng cận thị học đường đáng báo động ở Việt Nam
Thực trạng đáng lo ngại
- Tỷ lệ học sinh mắc tật khúc xạ cao: Theo số liệu từ Bệnh viện Mắt Trung ương, khoảng 1/3 học sinh các cấp ở Hà Nội mắc các tật khúc xạ về mắt. Điều này cho thấy một vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng quan tâm trong môi trường học đường.
- Cận thị chiếm phần lớn: Trong số các tật khúc xạ, cận thị là phổ biến nhất, ảnh hưởng đến thị lực và khả năng học tập của học sinh. Theo NCBI, cận thị (Myopia) là một tật khúc xạ phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng 30% dân số thế giới. [^1^]
- Tỷ lệ tăng theo cấp học: Tỷ lệ học sinh cận thị gia tăng đáng kể theo cấp học, từ dưới 20% ở tiểu học lên đến 50% ở THPT. Điều này cho thấy môi trường học tập và thói quen sinh hoạt có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của cận thị. Theo một nghiên cứu đăng trên JAMA Ophthalmology, thời gian học tập và sử dụng thiết bị điện tử có liên quan đến sự gia tăng tỷ lệ cận thị ở trẻ em. [^2^]
- So sánh với quá khứ: Tỷ lệ cận thị tăng chóng mặt trong nửa thế kỷ qua, từ 4,2% năm 1964 lên 32,42% năm 2009. Sự thay đổi này cho thấy sự tác động của lối sống hiện đại và môi trường học tập đến sức khỏe mắt của học sinh.
Các yếu tố ảnh hưởng
- Điều kiện học tập:
- Ánh sáng không đạt chuẩn: Phòng học thiếu sáng hoặc ánh sáng không phù hợp gây căng thẳng cho mắt.
- Bàn ghế không phù hợp: Bàn ghế không đúng kích thước khiến học sinh phải điều chỉnh tư thế ngồi, ảnh hưởng đến cột sống và thị lực.
- Tư thế ngồi sai: Ngồi học không đúng tư thế (quá gần, cúi gằm) gây áp lực lên mắt và cột sống.
- Thời gian học kéo dài, ít nghỉ ngơi: Học tập liên tục trong thời gian dài mà không có thời gian nghỉ ngơi khiến mắt phải điều tiết quá mức.
- Sử dụng máy tính, đọc truyện quá nhiều: Tiếp xúc quá nhiều với màn hình điện tử và đọc sách báo ở khoảng cách gần làm tăng nguy cơ cận thị.
- Chất lượng y tế học đường:
- Cơ sở vật chất chưa đạt chuẩn dù hình thức tốt: Nhiều trường học có vẻ ngoài khang trang nhưng các tiêu chuẩn về ánh sáng, bàn ghế lại không đảm bảo.
- Sĩ số lớp quá đông: Lớp học quá đông khiến không gian học tập trở nên chật chội, ảnh hưởng đến sức khỏe của học sinh.
- Giáo viên ít quan tâm đến từng học sinh: Việc thiếu sự quan tâm, nhắc nhở từ giáo viên về tư thế ngồi học, khoảng cách đọc sách cũng góp phần làm tăng nguy cơ cận thị.
Giải pháp phòng chống
- Đảm bảo ánh sáng: Phòng học và góc học tập cần có đủ ánh sáng tự nhiên và ánh sáng nhân tạo, đảm bảo độ sáng phù hợp.
- Ngồi đúng tư thế: Giữ lưng thẳng, đầu hơi cúi, mắt cách sách vở khoảng 30-35cm.
- Bàn ghế phù hợp: Sử dụng bàn ghế có kích thước phù hợp với chiều cao của học sinh.
- Nghỉ ngơi hợp lý: Cho mắt nghỉ ngơi sau mỗi 30-40 phút học tập bằng cách nhìn xa hoặc thực hiện các bài tập thư giãn mắt.
- Dinh dưỡng đầy đủ, đặc biệt là Vitamin A: Bổ sung các thực phẩm giàu vitamin A như rau xanh, hoa quả màu vàng đỏ, gan động vật, trứng giúp tăng cường sức khỏe mắt.
Lời khuyên từ chuyên gia:
Bác sĩ Trịnh Thị Bích Ngọc, Phó Giám đốc Bệnh viện Mắt Trung ương, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết hợp giữa điều kiện học tập tốt và sự giám sát của giáo viên để phòng chống tật khúc xạ ở học sinh.
[^1^]: National Center for Biotechnology Information (NCBI): https://www.ncbi.nlm.nih.gov/ [^2^]: JAMA Ophthalmology: https://jamanetwork.com/journals/jamaophthalmology
