Cảnh Báo Viêm Màng Não Mủ Ở Trẻ Em
Tình hình hiện tại
Trong những ngày giao mùa, thời tiết ẩm ương tạo điều kiện thuận lợi cho virus, vi khuẩn gây bệnh phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là các tác nhân gây viêm màng não mủ (VMNM). Bệnh viện Nhi Trung ương đang phải tiếp nhận và điều trị cho 12-15 trẻ bị VMNM mỗi ngày, đáng lo ngại là phần lớn các bé đều nhập viện trong tình trạng bệnh đã tiến triển nặng. Thậm chí, có những bệnh nhi chỉ mới hai tháng tuổi đã phải đối mặt với căn bệnh nguy hiểm này.
Nguyên nhân và đường lây
- Nguyên nhân gây bệnh:
- Theo BS Nguyễn Văn Lộc, nguyên Phó Giám đốc BV Nhi T.Ư, VMNM có thể do vi trùng hoặc siêu vi trùng gây ra, trong đó Haemophilus Influenzae là một trong những tác nhân hàng đầu.
- Haemophilus Influenzae là loại vi khuẩn gây ra khoảng hai phần ba số ca VMNM ở trẻ em.
- Đường lây truyền:
- Bệnh lây lan chủ yếu qua đường hô hấp, qua tiếp xúc với dịch tiết từ mũi và nước bọt của người bệnh. Do đó, việc giữ gìn vệ sinh cá nhân và hạn chế tiếp xúc gần với người có dấu hiệu bệnh là rất quan trọng.
Triệu chứng
- Triệu chứng ban đầu:
- Bệnh thường khởi phát với các triệu chứng tương tự như nhiễm trùng đường hô hấp thông thường, bao gồm:
- Sốt cao (thường trên 39 độ C).
- Sổ mũi.
- Ho.
- Tiêu chảy.
- Chính vì những triệu chứng này rất dễ nhầm lẫn với cảm cúm thông thường, nhiều bậc cha mẹ chủ quan và bỏ qua giai đoạn vàng để điều trị.
- Bệnh thường khởi phát với các triệu chứng tương tự như nhiễm trùng đường hô hấp thông thường, bao gồm:
- Triệu chứng nặng hơn:
- Khi bệnh tiến triển nặng hơn, trẻ có thể xuất hiện các biểu hiện sau:
- Nôn.
- Quấy khóc, khó chịu khi nằm.
- Li bì, ngủ gà.
- Rối loạn tri giác, thị giác (nhìn mờ, nhìn đôi).
- Cổ cứng (khó cử động cổ).
- Nhức đầu (trẻ lớn có thể kêu đau đầu, trẻ nhỏ có thể lắc đầu liên tục).
- Thóp phồng (ở trẻ sơ sinh).
- Khi bệnh tiến triển nặng hơn, trẻ có thể xuất hiện các biểu hiện sau:
- Triệu chứng ở trẻ dưới 3 tháng tuổi:
- PGS.TS Phạm Nhật An - Trưởng khoa Truyền nhiễm cho biết trẻ dưới ba tháng tuổi có thể không sốt cao mà chỉ có các biểu hiện không điển hình như:
- Bỏ bú.
- Khóc thét không rõ nguyên nhân.
- Ngủ nhiều hơn bình thường.
- PGS.TS Phạm Nhật An - Trưởng khoa Truyền nhiễm cho biết trẻ dưới ba tháng tuổi có thể không sốt cao mà chỉ có các biểu hiện không điển hình như:
Biến chứng
- Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, VMNM có thể gây ra những biến chứng vô cùng nghiêm trọng và необратимые, bao gồm:
- Điếc.
- Liệt.
- Tổn thương thần kinh.
- Câm.
- Chậm phát triển trí tuệ.
- Trường hợp bệnh nhi H.H.H. (5 tháng tuổi) là một ví dụ điển hình. Do nhập viện muộn, bé đã gặp phải các biến chứng nặng nề về tâm thần vận động và giãn não thất.
Phòng ngừa
- Tiêm phòng đầy đủ:
- Cách phòng ngừa hiệu quả nhất là tiêm phòng đầy đủ vaccine Haemophilus Influenzae cho trẻ theo lịch sau:
- Mũi 1: Khi trẻ 2 tháng tuổi.
- Mũi 2: Khi trẻ 3 tháng tuổi.
- Mũi 3: Khi trẻ 4 tháng tuổi.
- Mũi nhắc lại: Khi trẻ 18-24 tháng tuổi.
- Cách phòng ngừa hiệu quả nhất là tiêm phòng đầy đủ vaccine Haemophilus Influenzae cho trẻ theo lịch sau:
- Phân biệt VMNM và viêm não Nhật Bản:
- Các bác sĩ cũng khuyến cáo rằng VMNM và viêm não Nhật Bản là hai bệnh khác nhau, do đó, dù đã tiêm phòng viêm não Nhật Bản, trẻ vẫn có nguy cơ mắc VMNM.
Điều trị
- Khi nghi ngờ trẻ mắc VMNM, cần đưa trẻ đến bệnh viện càng sớm càng tốt để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Việc điều trị thường bao gồm sử dụng kháng sinh mạnh và chăm sóc hỗ trợ.
- Thời gian nằm viện có thể kéo dài tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Tình hình dịch sởi
- Bên cạnh VMNM, tình hình dịch sởi cũng cần được quan tâm.
- Theo PGS Nguyễn Trần Hiển - Viện trưởng Vệ sinh Dịch tễ T.Ư, dịch sởi đang có xu hướng giảm so với giai đoạn trước.
- Tuy nhiên, vẫn còn nhiều ca mắc và nghi mắc sởi được ghi nhận trên cả nước.
- Dịch sởi năm nay có đặc điểm là quy mô nhỏ, tản phát, tập trung ở khu vực đông dân cư và nhóm tuổi 15-29.
- Đáng chú ý, có sự xuất hiện đồng thời cả sởi và rubella, đặc biệt ở nữ giới trong độ tuổi sinh đẻ.
