Cẩn Thận Với Những Thói Quen 'Nghiện' Ở Giới Trẻ Hiện Nay
Ngày nay, bên cạnh các tệ nạn xã hội như ma túy, tình dục không an toàn, giới trẻ còn đối mặt với nhiều hình thức giải trí gây nghiện khác như phim ảnh, internet, và điện thoại di động. Cha mẹ cần đặc biệt lưu ý những biểu hiện "nghiện" đặc trưng này để có biện pháp can thiệp kịp thời.
1. Tôn Thờ Thần Tượng
Biểu hiện của việc tôn thờ thần tượng thái quá
- Sưu tầm cuồng nhiệt: Trẻ sưu tầm mọi vật phẩm liên quan đến thần tượng, từ poster, ảnh, đến quần áo, phụ kiện.
- Bắt chước một cách mù quáng: Trẻ cố gắng bắt chước thần tượng về mọi mặt, từ trang phục, kiểu tóc, cách ăn nói, đến dáng đi, cử chỉ.
- Ám ảnh về thần tượng: Thần tượng trở thành trung tâm trong cuộc sống của trẻ, chi phối mọi suy nghĩ và hành động.
Nguy cơ tiềm ẩn khi tôn thờ thần tượng quá mức
Việc tôn thờ thần tượng ở mức độ vừa phải có thể mang lại niềm vui và động lực cho trẻ. Tuy nhiên, khi sự tôn thờ trở nên thái quá, nó có thể dẫn đến những hậu quả tiêu cực như:
- Mất tập trung vào học tập và các hoạt động khác: Trẻ dành quá nhiều thời gian và tâm trí cho thần tượng, bỏ bê việc học hành và các hoạt động xã hội khác.
- Ảo tưởng về bản thân: Trẻ có thể ảo tưởng về việc trở thành thần tượng hoặc có mối quan hệ đặc biệt với thần tượng, dẫn đến thất vọng và đau khổ khi không đạt được.
- Hành vi tiêu cực: Trong một số trường hợp, trẻ có thể có những hành vi tiêu cực như tự tử hoặc gây hại cho người khác vì thần tượng.
Ví dụ: Đã có những trường hợp thanh niên tự tử vì thần tượng qua đời hoặc gặp scandal. (Theo thống kê của Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia).
2. Nghiện Ăn Cắp Vặt
Biểu hiện của chứng nghiện ăn cắp vặt
- Hành vi trộm cắp không kiểm soát: Trẻ thực hiện hành vi trộm cắp một cách thường xuyên và không thể kiểm soát, ngay cả khi không có nhu cầu về vật chất.
- Không hối hận hoặc cảm thấy tội lỗi: Trẻ không cảm thấy hối hận hoặc tội lỗi sau khi trộm cắp, thậm chí còn cảm thấy thích thú.
- Trộm cắp vì cảm giác mạnh: Trẻ trộm cắp để tìm kiếm cảm giác mạnh, sự kích thích hoặc để giải tỏa căng thẳng.
Nguyên nhân của chứng nghiện ăn cắp vặt
- Thiếu sự quan tâm và giáo dục từ gia đình: Trẻ có thể cảm thấy thiếu thốn tình cảm, bị bỏ rơi hoặc không được dạy dỗ về đạo đức.
- Áp lực từ bạn bè: Trẻ có thể bị bạn bè rủ rê, lôi kéo vào hành vi trộm cắp.
- Vấn đề tâm lý: Trẻ có thể mắc các vấn đề tâm lý như rối loạn ám ảnh cưỡng chế, rối loạn kiểm soát xung động.
Lưu ý: Chứng nghiện ăn cắp vặt có thể xuất hiện ở cả những người thành đạt, "người của công chúng", cho thấy đây là một vấn đề tâm lý phức tạp cần được điều trị.
3. Nghiện Mua Sắm
Biểu hiện của chứng nghiện mua sắm
- Mua sắm không kiểm soát: Trẻ mua sắm một cách bốc đồng, không có kế hoạch, và thường mua những món đồ không cần thiết.
- "Nô lệ" của quảng cáo: Trẻ dễ bị ảnh hưởng bởi các chương trình quảng cáo và khuyến mãi, luôn cảm thấy cần phải mua những sản phẩm mới nhất.
- Che giấu hành vi mua sắm: Trẻ có thể che giấu hành vi mua sắm của mình với gia đình và bạn bè vì cảm thấy xấu hổ hoặc tội lỗi.
- Căn phòng chứa đầy đồ đạc: Phòng của trẻ chứa đầy những món đồ đã mua, nhiều món còn chưa được sử dụng.
Tác hại của chứng nghiện mua sắm
- Gây lãng phí tiền bạc: Trẻ tiêu tốn quá nhiều tiền vào việc mua sắm, dẫn đến tình trạng tài chính khó khăn.
- Ảnh hưởng đến các mối quan hệ: Trẻ có thể trở nên ích kỷ, chỉ quan tâm đến bản thân và việc mua sắm, gây ảnh hưởng đến các mối quan hệ với gia đình và bạn bè.
- Gây ra các vấn đề tâm lý: Trẻ có thể cảm thấy căng thẳng, lo lắng, hoặc tội lỗi vì hành vi mua sắm của mình.
4. Nghiện Games và Internet
Các biểu hiện của chứng nghiện games và internet
- Quên thời gian, sao lãng ăn uống và ngủ: Trẻ dành quá nhiều thời gian cho việc chơi game và sử dụng internet, quên ăn uống, ngủ nghỉ, ảnh hưởng đến sức khỏe.
- Tức giận, căng thẳng, bồn chồn khi không thể lên mạng: Trẻ cảm thấy khó chịu, bứt rứt, cáu gắt khi không được chơi game hoặc sử dụng internet.
- Cần trang bị máy tính mạnh hơn, nhiều phần mềm mới: Trẻ luôn muốn nâng cấp thiết bị, cài đặt phần mềm mới để có trải nghiệm tốt hơn khi chơi game và sử dụng internet.
- Biểu hiện trầm cảm, hay cáu giận và tách biệt với xã hội: Trẻ trở nên ít nói, thu mình, ngại giao tiếp với người khác, dễ bị kích động và nổi nóng.
Nghiện games và internet là một bệnh lý
Nhiều quốc gia trên thế giới như Mỹ, Hàn Quốc, Trung Quốc đã công nhận chứng nghiện games và internet là một bệnh lý và có các biện pháp điều trị chuyên biệt. Việc điều trị thường bao gồm liệu pháp tâm lý, thuốc men, và các biện pháp hỗ trợ khác.
5. Nghiện Điện Thoại Di Động
Biểu hiện của chứng nghiện điện thoại di động
- Luôn mang theo điện thoại bên mình: Trẻ không thể rời xa điện thoại, luôn mang theo bên mình mọi lúc mọi nơi.
- Sử dụng điện thoại liên tục: Trẻ sử dụng điện thoại mọi lúc có thể, kể cả khi đang ăn, đang học, đang nói chuyện với người khác.
- Khăng khăng đòi mua điện thoại mới: Trẻ luôn muốn sở hữu những chiếc điện thoại mới nhất, đắt tiền nhất.
- Thay đổi thói quen sinh hoạt, học tập sa sút: Trẻ dành quá nhiều thời gian cho điện thoại, bỏ bê học hành, các hoạt động thể thao, và các hoạt động xã hội khác.
- Cảm xúc bất thường, trở nên đơn độc: Trẻ có thể trở nên dễ cáu gắt, lo lắng, hoặc trầm cảm, đồng thời cảm thấy cô đơn và bị cô lập.
- Nói chuyện điện thoại hàng giờ: Trẻ có thể nói chuyện điện thoại hàng giờ liền, kể cả với những người không thân thiết.
Lời Khuyên
Nếu bạn nhận thấy con em mình có những biểu hiện của các chứng "nghiện" trên một cách thái quá, đừng ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời. Việc phát hiện và can thiệp sớm có thể giúp trẻ tránh được những hậu quả tiêu cực và có một cuộc sống khỏe mạnh, hạnh phúc hơn.
