Cẩn trọng khi cứu người đuối nước trong môi trường nước lạnh
Khi chứng kiến một người bị đuối nước, phản ứng đầu tiên của chúng ta thường là lao xuống cứu giúp. Tuy nhiên, trong môi trường nước lạnh, việc cứu hộ trở nên phức tạp và nguy hiểm hơn rất nhiều. Hiểu rõ những nguy cơ tiềm ẩn và áp dụng các biện pháp cứu hộ an toàn là vô cùng quan trọng để bảo vệ cả nạn nhân và người cứu hộ.
Nguy hiểm tiềm ẩn khi nước quá lạnh:
Nước lạnh có thể gây ra những tác động tiêu cực đến cơ thể, làm tăng nguy cơ tử vong cho cả nạn nhân và người cứu hộ. Dưới đây là một số nguy hiểm cần lưu ý:
- Rối loạn hô hấp: Khi tiếp xúc với nước lạnh đột ngột, cơ thể có thể phản ứng bằng cách thở không kiểm soát, thở hổn hển (hyperventilation) hoặc co thắt thanh quản (laryngospasm). Điều này làm tăng nguy cơ hít phải nước vào phổi, dẫn đến ngạt nước. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), chỉ cần một lượng nhỏ nước tràn vào phổi cũng có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng.
- Tăng huyết áp đột ngột: Nước lạnh gây co mạch máu, làm tăng huyết áp đột ngột. Ở những người có bệnh tim tiềm ẩn, điều này có thể gây ra cơn đau tim (nhồi máu cơ tim) hoặc đột quỵ. Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) khuyến cáo những người có bệnh tim mạch nên đặc biệt cẩn trọng khi tiếp xúc với nước lạnh.
- Mất khả năng vận động: Nước lạnh làm giảm nhiệt độ cơ thể, gây suy yếu cơ bắp và giảm khả năng vận động. Ngay cả những người bơi giỏi cũng có thể bị mất khả năng bơi lội trong nước lạnh, dẫn đến đuối nước. Theo Hội đồng Cứu sinh Hoa Kỳ (ARC), nhiệt độ nước dưới 21°C có thể gây ra tình trạng mất khả năng vận động nhanh chóng.
- Hạ thân nhiệt: Khi cơ thể mất nhiệt nhanh hơn khả năng sản xuất nhiệt, tình trạng hạ thân nhiệt (hypothermia) sẽ xảy ra. Hạ thân nhiệt có thể gây ra rối loạn nhịp tim, mất ý thức và thậm chí tử vong. Mức độ nghiêm trọng của hạ thân nhiệt phụ thuộc vào nhiệt độ nước, thời gian tiếp xúc và thể trạng của nạn nhân. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hạ thân nhiệt là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trong các vụ đuối nước ở vùng nước lạnh.
Hướng dẫn cứu người đuối nước an toàn:
Ưu tiên hàng đầu là đảm bảo an toàn cho bản thân người cứu hộ. Đừng mạo hiểm tính mạng của mình để cứu người khác nếu bạn không đủ khả năng hoặc không có đủ trang thiết bị.
- Ưu tiên an toàn cho bản thân:
- Đánh giá tình hình: Xác định rõ vị trí nạn nhân, điều kiện thời tiết, nhiệt độ nước và các yếu tố nguy hiểm khác.
- Gọi trợ giúp: Gọi số cấp cứu 115 hoặc các dịch vụ cứu hộ địa phương càng sớm càng tốt.
- Sử dụng áo phao: Nếu có áo phao hoặc thiết bị nổi, hãy mặc vào trước khi tiếp cận nạn nhân.
- Sử dụng phương tiện hỗ trợ trên bờ:
- Dùng tay, gậy, cành cây, dây hoặc phao để tiếp cận nạn nhân. Cố gắng tiếp cận nạn nhân từ trên bờ bằng cách sử dụng các vật dụng có sẵn như gậy, cành cây, dây thừng hoặc phao cứu sinh. Ném phao cho nạn nhân và hướng dẫn họ cách bám vào để bạn có thể kéo họ vào bờ.
- Tiếp cận trực tiếp (chỉ khi được huấn luyện):
- Bơi đến và kéo nạn nhân vào bờ nếu bạn là người cứu hộ chuyên nghiệp. Chỉ những người đã được huấn luyện về kỹ năng cứu hộ dưới nước mới nên bơi đến cứu nạn nhân. Ngay cả khi bạn là một vận động viên bơi lội giỏi, nước lạnh vẫn có thể gây ra những tác động tiêu cực đến cơ thể bạn.
- Ưu tiên lội nước thay vì bơi để đảm bảo an toàn. Nếu có thể, hãy lội nước đến chỗ nạn nhân thay vì bơi. Lội nước giúp bạn tiết kiệm sức lực và giảm nguy cơ bị hạ thân nhiệt.
- Sơ cứu sau khi đưa nạn nhân lên bờ:
- Đặt đầu nạn nhân thấp hơn ngực để tránh sặc. Khi đưa nạn nhân lên bờ, hãy đặt họ nằm nghiêng và giữ đầu thấp hơn ngực để giúp họ dễ dàng tống nước ra khỏi phổi. Kiểm tra đường thở, nhịp thở và mạch của nạn nhân.
- Xử trí tình trạng đuối nước và hạ thân nhiệt. Nếu nạn nhân không thở, hãy thực hiện hô hấp nhân tạo (CPR). Cởi bỏ quần áo ướt của nạn nhân và lau khô người họ. Bọc nạn nhân trong chăn ấm hoặc áo khoác để ngăn ngừa hạ thân nhiệt.
- Đưa nạn nhân đến bệnh viện:
- Ngay cả khi nạn nhân có vẻ đã hồi phục hoàn toàn. Ngay cả khi nạn nhân đã tỉnh táo và có vẻ khỏe mạnh, hãy đưa họ đến bệnh viện để được kiểm tra và theo dõi. Các biến chứng của đuối nước, chẳng hạn như phù phổi, có thể không xuất hiện ngay lập tức.
- Hạn chế tối đa việc nhảy xuống nước:
- Chỉ xuống nước khi thật sự cần thiết. Chỉ nhảy xuống nước để cứu người khi không còn lựa chọn nào khác. Hãy nhớ rằng an toàn của bạn là ưu tiên hàng đầu.
Lưu ý quan trọng:
- Luôn tuân thủ các biện pháp an toàn khi ở gần nước, đặc biệt là trong môi trường nước lạnh.
- Không bơi một mình và luôn bơi ở những khu vực có người giám sát.
- Trang bị kiến thức và kỹ năng cứu hộ để có thể ứng phó kịp thời trong trường hợp khẩn cấp. (Tham khảo các khóa đào tạo sơ cứu và CPR của Hội Chữ thập đỏ hoặc các tổ chức uy tín khác)
Bằng cách hiểu rõ những nguy hiểm tiềm ẩn và áp dụng các biện pháp cứu hộ an toàn, chúng ta có thể giảm thiểu nguy cơ tử vong trong các vụ đuối nước ở vùng nước lạnh và bảo vệ cả nạn nhân và người cứu hộ.
