Đau khi giao hợp ở phụ nữ: Nguyên nhân và cách điều trị
Không giống như các rối loạn chức năng tình dục liên quan đến ham muốn, hưng phấn và khoái cảm, đau khi giao hợp có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quan hệ vợ chồng. Các cơn đau đe doạ hạnh phúc chăn gối, đặc biệt khi xuất hiện ở phụ nữ. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các dạng đau khi giao hợp ở phụ nữ, nguyên nhân và phương pháp điều trị.
1. Co thắt âm đạo (Vaginismus)
Định nghĩa
Co thắt âm đạo (Vaginismus) là tình trạng co thắt không tự chủ của các cơ ở gần âm hộ. Theo các chuyên gia, tình trạng này xảy ra khi có bất kỳ sự xâm nhập nào vào âm đạo, dù là dương vật, ngón tay, que bông hoặc dụng cụ khám phụ khoa. Sự co thắt này làm cho lỗ ngoài của âm đạo co chặt lại, gây đau đớn hoặc khiến người phụ nữ không thể giao hợp được.
Chẩn đoán
Việc chẩn đoán co thắt âm đạo thường có thể được thực hiện ngay trong lần khám phụ khoa. Bác sĩ sẽ nhận thấy người phụ nữ có xu hướng co rúm lại và khép chặt chân khi thăm khám. Mức độ chịu đựng của mỗi người có thể khác nhau, phụ thuộc vào sự thoải mái của bệnh nhân, kỹ năng của người khám và sự hiện diện của người khác trong phòng. Ví dụ, một số phụ nữ có thể chấp nhận khám phụ khoa khi chỉ có bác sĩ, nhưng lại bị co thắt khi có chồng bên cạnh.
Nguyên nhân
Có nhiều nguyên nhân gây ra co thắt âm đạo, bao gồm cả nguyên nhân thực thể và tâm lý:
Nguyên nhân thực thể: Trong một số ít trường hợp, co thắt âm đạo có thể xuất phát từ các bệnh lý ở cơ quan sinh dục. Ví dụ, viêm nhiễm vùng tiểu khung, màng trinh dày hoặc cứng, hoặc các tổn thương do sinh đẻ có thể gây đau khi giao hợp và dẫn đến co thắt âm đạo. Khi các tổn thương thực thể này được điều trị, người phụ nữ thường có thể giao hợp bình thường trở lại.
Nguyên nhân tâm lý: Co thắt âm đạo có thể do nhiều yếu tố tâm lý nghiêm trọng gây ra. Một số nghiên cứu cho thấy rằng, ở một số trường hợp, co thắt âm đạo có thể phát sinh do người phụ nữ cảm thấy bực bội và thất vọng với sự bất lực của chồng. Về sau, họ có thể vô thức tự bảo vệ mình để tránh những trải nghiệm tiêu cực tương tự.
- Chấn thương tâm lý: Đây là một nguyên nhân quan trọng. Những trải nghiệm bị cưỡng bức hoặc xâm hại tình dục có thể dẫn đến việc âm đạo co thắt mỗi khi có sự xâm nhập.
- Sẹo âm đạo: Vết rách âm đạo để lại sẹo cũng có thể gây đau.
- Niềm tin và cấm kỵ tôn giáo: Những quan niệm tiêu cực về tình dục có thể góp phần gây ra co thắt âm đạo.
- Giao hợp đau mạn tính: Nếu giao hợp thường xuyên gây đau, cơ thể có thể phản ứng bằng cách co thắt các cơ âm đạo.
- Không hòa hợp với bạn tình: Mối quan hệ căng thẳng hoặc thiếu tin tưởng với bạn tình cũng có thể gây ra co thắt âm đạo.
Nói chung, co thắt âm đạo có thể được xem là một phản ứng có điều kiện, trong đó cảm giác đau liên quan đến sự xâm nhập vào âm đạo.
Điều trị
Có nhiều phương pháp điều trị co thắt âm đạo, tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng:
- Điều trị bằng thuốc: Một số bác sĩ sử dụng thuốc gây tê tại chỗ để giảm đau khi giao hợp. Valium, một loại thuốc an thần, cũng có thể được sử dụng để giúp bệnh nhân thư giãn và chuẩn bị tốt hơn cho quan hệ tình dục.
- Liệu pháp Masters và Johnson: Phương pháp này sử dụng bộ nong Hegar với kích thước tăng dần để giúp giãn âm đạo một cách từ từ. Người chồng sẽ giúp vợ đưa nong vào âm đạo theo hướng dẫn của bác sĩ. Khi nong lớn nhất có thể được đưa vào mà không gây đau đớn, nó sẽ được giữ trong âm đạo vài giờ vào ban đêm. Phần lớn sự co thắt có thể biến mất trong vòng 3-5 ngày nếu cặp vợ chồng thực hiện đều đặn. Sau đó, họ có thể bắt đầu thử giao hợp.
- Điều trị tâm lý: Điều quan trọng là phải giải quyết các khía cạnh tâm lý của chứng co thắt âm đạo. Liệu pháp tâm lý có thể giúp bệnh nhân vượt qua những chấn thương, niềm tin tiêu cực hoặc vấn đề trong mối quan hệ.
2. Giao hợp đau (Dyspareunia)
Định nghĩa
Giao hợp đau (Dyspareunia) là tình trạng đau xảy ra khi giao hợp. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến cả nam và nữ. Ở phụ nữ, đau có thể xuất hiện ở âm đạo, cổ tử cung, tử cung hoặc bàng quang. Ở nam giới, đau có thể xuất hiện ở dương vật, tuyến tiền liệt hoặc túi tinh khi xuất tinh. Cơn đau có thể xảy ra trước, trong hoặc sau khi giao hợp.
Nguyên nhân
Có nhiều nguyên nhân gây ra giao hợp đau ở cả nam và nữ:
Ở nam giới:
- Hẹp bao quy đầu (Phimosis): Nếp da bao bọc quy đầu quá chặt có thể gây đau ở quy đầu dương vật, đặc biệt khi giao hợp.
- Nhiễm khuẩn: Nhiễm khuẩn niệu đạo, bàng quang, tuyến tiền liệt và túi tinh có thể gây cảm giác nóng rát, ngứa ngáy và đau khi xuất tinh.
Ở nữ giới:
- Thiếu dịch nhờn âm đạo: Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất. Tình trạng này cho thấy người phụ nữ không đủ hưng phấn tình dục, có thể do thiếu kích thích, bị ức chế hoặc có vấn đề về tình cảm và tâm lý với bạn tình.
- Nhiễm khuẩn âm đạo: Nhiễm khuẩn do giang mai, ký sinh trùng, nấm có thể gây viêm và đau rát âm đạo.
- Mỏng thành âm đạo: Tình trạng này thường xảy ra ở phụ nữ sau mãn kinh do giảm hormone estrogen. Thành âm đạo trở nên mỏng, khô, dễ bị kích ứng và tổn thương.
- Vấn đề về cấu trúc: Màng trinh chưa rách hoặc sẹo rách cũ có thể gây đau gần lỗ ngoài âm đạo. Đôi khi, âm vật bị ngứa ngáy do tích tụ chất bẩn dưới mũ âm vật, gây đau khi giao hợp.
- Đau cơ âm đạo: Nếu người phụ nữ quan hệ tình dục sau một thời gian dài kiêng cữ, có thể cảm thấy đau âm ỉ ở cơ âm đạo.
- Đau sâu vùng tiểu khung: Đau ở sâu trong vùng tiểu khung có thể do rách dây chằng nâng đỡ tử cung (do sinh đẻ hoặc chấn thương), nhiễm khuẩn cổ tử cung, tử cung, vòi trứng hoặc do lạc nội mạc tử cung.
Điều trị
Khi bị đau khi giao hợp, điều quan trọng là phải tìm kiếm sự tư vấn của bác sĩ để xác định nguyên nhân và có phương pháp điều trị phù hợp. Các biện pháp điều trị có thể bao gồm:
- Điều trị các bệnh lý thực thể: Nếu giao hợp đau do nhiễm khuẩn, viêm nhiễm hoặc các vấn đề về cấu trúc, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị phù hợp.
- Sử dụng chất bôi trơn: Chất bôi trơn có thể giúp giảm đau do thiếu dịch nhờn âm đạo.
- Liệu pháp hormone: Đối với phụ nữ sau mãn kinh, liệu pháp hormone có thể giúp cải thiện tình trạng mỏng thành âm đạo.
- Liệu pháp tâm lý: Nếu giao hợp đau có nguyên nhân từ các vấn đề tâm lý, liệu pháp tâm lý có thể giúp bệnh nhân giải quyết những lo lắng, sợ hãi và cải thiện mối quan hệ với bạn tình.
BS. ĐÀO XUÂN DŨNG, Sức khoẻ Gia đình
