Hạch ở trẻ em: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý
Hạch là gì và vai trò của hạch?
Bạn có bao giờ sờ thấy những điểm phồng nhỏ dưới da của con mình ở cổ, dưới tai, dưới hàm, nách hoặc bẹn chưa? Đó chính là hạch. Hạch là một phần quan trọng của hệ bạch huyết, đóng vai trò như những trạm kiểm soát và sản xuất tế bào bạch cầu, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus và các chất lạ khác. Hiểu một cách đơn giản, hạch chính là những chiến binh tí hon bảo vệ sức khỏe của bé.
Khi cơ thể bị viêm nhiễm, hạch sẽ hoạt động mạnh mẽ hơn để sản xuất nhiều tế bào bạch cầu hơn, dẫn đến việc hạch sưng to và dễ dàng sờ thấy được. Do đó, hạch sưng to thường là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang phản ứng lại với một vấn đề sức khỏe nào đó.
Các loại hạch ở trẻ em
Trẻ em, đặc biệt là trẻ nhỏ, thường dễ bị nổi hạch hơn người lớn do hệ miễn dịch của các bé còn đang phát triển và hoàn thiện. Có nhiều loại hạch khác nhau ở trẻ em, và mỗi loại có những đặc điểm và nguyên nhân riêng. Dưới đây là một số loại hạch thường gặp:
Hạch phản ứng do viêm nhiễm:
Đây là loại hạch phổ biến nhất ở trẻ em. Hạch thường xuất hiện khi trẻ bị các bệnh nhiễm trùng thông thường như:
- Ho, viêm họng, viêm amidan.
- Viêm tai giữa.
- Sởi, thủy đậu, rubella.
- Nhiễm trùng da.
Đặc điểm của hạch phản ứng:
- Vị trí thường gặp: cổ, nách, háng.
- Kích thước: nhỏ, thường dưới 1cm.
- Tính chất: mềm, di động, ấn vào có thể hơi đau.
- Có thể kèm theo các triệu chứng khác như sốt, đau họng, chảy mũi, ho…
Trong trường hợp hạch bị viêm do vi trùng, hạch có thể trở nên đỏ, nóng, đau và gây sốt. Thậm chí, hạch có thể phát triển thành áp xe, cần phải chích rạch để dẫn lưu mủ.
Hạch viêm mãn tính:
Đây là loại hạch tồn tại dai dẳng trong thời gian dài, thường không đau và không gây ra các triệu chứng rõ ràng. Hạch viêm mãn tính có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:
- Nhiễm trùng mạn tính.
- Bệnh lao.
- Bệnh do mèo cào.
- U lympho.
Đặc điểm của hạch viêm mãn tính:
- Kích thước: có thể lớn hơn hạch phản ứng.
- Tính chất: cứng, không đau, ít di động.
- Thời gian tồn tại: kéo dài nhiều tuần, thậm chí nhiều tháng.
Nếu con bạn có hạch viêm mãn tính, bạn nên đưa bé đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Hạch do các bệnh lý khác:
Một số bệnh lý khác cũng có thể gây ra tình trạng nổi hạch ở trẻ em, chẳng hạn như:
- Sởi, rubella.
- Bệnh tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm trùng (Epstein-Barr virus).
- Bệnh toxoplasmose.
- Bệnh Kawasaki.
- Bệnh tự miễn.
Khi nào cần lo lắng về hạch ở trẻ?
Thông thường, hạch phản ứng do viêm nhiễm sẽ tự biến mất sau khi bệnh khỏi. Tuy nhiên, có một số trường hợp bạn cần phải lo lắng và đưa trẻ đến bác sĩ khám, bao gồm:
- Hạch sưng to, đặc biệt là lớn hơn 2cm.
- Hạch đỏ, nóng, đau.
- Hạch cứng, không di động.
- Hạch xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể.
- Hạch kèm theo các triệu chứng khác như:
- Sốt cao.
- Sụt cân không rõ nguyên nhân.
- Ra mồ hôi đêm.
- Mệt mỏi, xanh xao.
- Khó thở, khó nuốt.
Trẻ dễ nổi hạch khi nào?
Một số trẻ em có cơ địa yếu, sức đề kháng kém thường dễ bị nổi hạch hơn khi bị bệnh. Những trẻ này thường có các đặc điểm như:
- Xanh xao, mệt mỏi.
- Ăn uống kém, chậm lớn.
- Dễ mắc các bệnh nhiễm trùng.
Lời khuyên
Khi trẻ có hạch bất thường, đừng quá lo lắng nhưng cũng đừng chủ quan. Điều quan trọng là bạn cần quan sát kỹ các đặc điểm của hạch và theo dõi các triệu chứng đi kèm. Nếu bạn có bất kỳ lo lắng nào, hãy đưa trẻ đến bác sĩ để được khám và tư vấn. Bác sĩ sẽ giúp bạn xác định nguyên nhân gây nổi hạch và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp nhất cho bé.
Lưu ý: Thông tin trong bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên của bác sĩ. Hãy luôn tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi đưa ra bất kỳ quyết định nào liên quan đến sức khỏe của con bạn.
