Thực trạng đáng báo động về vệ sinh an toàn thực phẩm tại các cơ sở sản xuất nước đóng bình, đóng chai ở TP.HCM
Thanh tra Y tế TP.HCM phát hiện 100% cơ sở vi phạm:
Tháng 4/2008, Thanh tra Y tế TP.HCM đã tiến hành kiểm tra 6 cơ sở sản xuất nước đóng bình, đóng chai trên địa bàn các quận 7, Thủ Đức, Hóc Môn. Kết quả cho thấy, tất cả các cơ sở này đều không đáp ứng các tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm theo quy định của Bộ Y Tế (dẫn chiếu đến các quy định cụ thể của Bộ Y Tế về vệ sinh an toàn thực phẩm đối với cơ sở sản xuất nước đóng chai).
Điều kiện sản xuất đáng lo ngại:
- Khu vực sản xuất tạm bợ, không đảm bảo vệ sinh: Nhiều cơ sở có khu vực sản xuất được che chắn sơ sài bằng rèm vải, không đảm bảo kín đáo, sạch sẽ, tạo điều kiện cho bụi bẩn và vi khuẩn xâm nhập. Điều này vi phạm nghiêm trọng các quy định về thiết kế và bố trí khu vực sản xuất thực phẩm (tham khảo các tiêu chuẩn GMP - Good Manufacturing Practices).
- Nguồn nước chủ yếu từ giếng khoan: Việc sử dụng nguồn nước giếng khoan tiềm ẩn nhiều nguy cơ ô nhiễm, đặc biệt là các tạp chất hóa học và vi sinh vật gây bệnh. Theo khuyến cáo của Bộ Y Tế, nước sử dụng cho sản xuất thực phẩm phải đạt các tiêu chuẩn về nước uống (QCVN 01:2009/BYT) và phải được kiểm nghiệm định kỳ.
- Xử lý nước sơ sài (tia cực tím), không đạt yêu cầu về rửa bình và vệ sinh chung: Mặc dù một số cơ sở có trang bị hệ thống xử lý nước bằng tia cực tím, tuy nhiên, hiệu quả diệt khuẩn của phương pháp này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như công suất đèn, thời gian chiếu xạ và độ trong của nước. Bên cạnh đó, công đoạn rửa bình và vệ sinh chung tại các cơ sở đều không được thực hiện đúng quy trình, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và lây lan.
Quy trình tái chế bình nước cẩu thả:
- Bình nước thu gom chất đống dưới đất cát, sau hè: Việc thu gom và bảo quản bình nước đã qua sử dụng một cách tùy tiện, không đảm bảo vệ sinh không chỉ gây mất mỹ quan mà còn tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi. Theo quy định, bình nước phải được thu gom, bảo quản và vận chuyển theo đúng quy trình để tránh lây nhiễm.
- Rửa bình qua loa, tái sử dụng: Quy trình rửa bình sơ sài, không đảm bảo loại bỏ hoàn toàn các chất bẩn và vi khuẩn còn sót lại trong bình. Điều này có thể dẫn đến nguy cơ lây nhiễm các bệnh tiêu hóa cho người sử dụng.
Vệ sinh nắp bình thủ công và không đảm bảo:
- Trộn xà phòng vào nước, dùng bàn chải chà: Phương pháp vệ sinh nắp bình thủ công, không sử dụng các thiết bị chuyên dụng và hóa chất khử khuẩn không đảm bảo loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn và nấm mốc.
- Không thực hiện đủ 3 bước súc rửa (ngâm, chà rửa, khử khuẩn): Theo quy trình chuẩn, việc súc rửa bình phải được thực hiện qua 3 bước: ngâm, chà rửa và khử khuẩn bằng hóa chất. Việc bỏ qua bất kỳ bước nào trong quy trình này đều có thể ảnh hưởng đến chất lượng vệ sinh của bình.
- Súc bình bằng nước rửa chén dưới nền đất bẩn: Việc sử dụng nước rửa chén để súc bình và thực hiện công việc này dưới nền đất bẩn càng làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn cho bình nước.
- Thậm chí không dùng xà phòng, chỉ cần dán nhãn và phủ ni lông: Hành vi này thể hiện sự cẩu thả và thiếu trách nhiệm của cơ sở sản xuất, gây nguy hại trực tiếp đến sức khỏe của người tiêu dùng.
Công đoạn chiết rót cuối cùng ô nhiễm:
- Vòi chiết nước cáu bẩn, rỉ sét: Vòi chiết nước là nơi tiếp xúc trực tiếp với sản phẩm, do đó, việc vòi chiết bị cáu bẩn, rỉ sét là một dấu hiệu cho thấy cơ sở sản xuất không chú trọng đến việc vệ sinh và bảo trì thiết bị, gây nguy cơ ô nhiễm sản phẩm.
Hậu quả và giải pháp:
- Thanh tra Y tế TP.HCM lập biên bản, yêu cầu khắc phục ngay tình trạng mất vệ sinh: Thanh tra Y tế TP.HCM đã lập biên bản vi phạm và yêu cầu các cơ sở sản xuất khắc phục ngay các tồn tại về vệ sinh an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng, cần có sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của các cơ quan chức năng trong việc kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.
Lời khuyên cho người tiêu dùng:
- Lựa chọn các sản phẩm nước đóng bình, đóng chai có nguồn gốc rõ ràng, được sản xuất bởi các cơ sở uy tín, có chứng nhận về vệ sinh an toàn thực phẩm.
- Kiểm tra kỹ nhãn mác, hạn sử dụng và các thông tin liên quan đến sản phẩm.
- Không sử dụng các sản phẩm có dấu hiệu bất thường như bình bị móp méo, nắp bị hở, nước bị đục hoặc có cặn.
