Giải độc tại nhà theo Đông y: Cẩm nang từ BS. Hoàng Xuân Đại
Tổng quan về ngộ độc theo Đông y
Định nghĩa ngộ độc
Theo Đông y, ngộ độc là một phản ứng bệnh lý của cơ thể xảy ra khi có chất độc xâm nhập. Chất độc này có thể đến từ nhiều nguồn khác nhau, gây ra những rối loạn chức năng và tổn thương cho cơ thể.
Triệu chứng thường gặp
Trên lâm sàng, người bị ngộ độc có thể xuất hiện các triệu chứng sau:
- Sắc mặt thay đổi: Da có thể trở nên hồng nhạt hoặc tím xanh.
- Đổ mồ hôi: Cơ thể cố gắng đào thải độc tố qua da.
- Ngất xỉu: Do hệ thần kinh bị ảnh hưởng.
- Mê sảng: Rối loạn ý thức, nói năng không mạch lạc.
- Hôn mê: Tình trạng mất ý thức hoàn toàn, nguy hiểm đến tính mạng.
Phân loại ngộ độc
Ngộ độc được chia thành nhiều loại dựa trên nguyên nhân gây ra:
- Ngộ độc thức ăn: Do ăn phải thực phẩm bị nhiễm khuẩn, chứa độc tố tự nhiên hoặc hóa chất.
- Ngộ độc thuốc: Do sử dụng thuốc quá liều, không đúng cách hoặc do tác dụng phụ của thuốc.
- Ngộ độc do vi khuẩn/nhiễm trùng vết thương: Vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể và sản sinh độc tố.
- Ngộ độc hóa chất/ô nhiễm không khí: Tiếp xúc với các hóa chất độc hại trong môi trường hoặc không khí ô nhiễm.
Các phương pháp giải độc đơn giản tại nhà theo Đông y
Lưu ý quan trọng: Các phương pháp giải độc tại nhà chỉ mang tính chất hỗ trợ ban đầu. Trong mọi trường hợp ngộ độc, cần nhanh chóng đưa nạn nhân đến cơ sở y tế để được cấp cứu và điều trị kịp thời.
- Ngộ độc cua/cá nóc:
- Cách dùng: Lấy bí đao tươi lượng vừa đủ, giã nát, vắt lấy nước cốt và cho người bị ngộ độc uống nhiều lần trong ngày.
- Giải thích: Bí đao có tính mát, giúp thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, hỗ trợ đào thải độc tố ra khỏi cơ thể. (Tham khảo: https://www.vinmec.com/vi/tin-tuc/hoi-dap-bac-si/bi-dao-co-tac-dung-gi-voi-suc-khoe/)
- Ngộ độc thuốc phiện:
- Cách dùng: Dùng 1 quả bí đỏ tươi, giã nhuyễn, vắt lấy nước cốt cho người bị ngộ độc uống.
- Giải thích: Bí đỏ có tác dụng an thần, giải độc, giúp giảm các triệu chứng do ngộ độc thuốc phiện gây ra.
- Ngộ độc rượu cồn:
- Cách dùng: Lấy khoai tây và đường (lượng vừa đủ), rửa sạch khoai tây, tán nhỏ với đường và cho người ngộ độc ăn.
- Giải thích: Khoai tây giúp bổ sung kali, một chất điện giải quan trọng thường bị mất khi uống nhiều rượu. Đường cung cấp năng lượng, giúp cơ thể phục hồi. (Tham khảo: https://www.vinmec.com/vi/tin-tuc/hoi-dap-bac-si/uong-nhieu-ruou-co-hai-gi/)
- Ngộ độc lá ngón:
- Cách dùng: Rau má tươi (cả cây), rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước cốt pha với nước ấm cho uống.
- Giải thích: Rau má có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, giúp đào thải độc tố lá ngón ra khỏi cơ thể.
- Ngộ độc nấm:
- Cách dùng 1: Rau má (160g), đường phèn (80g), sắc nước uống nhiều lần trong ngày.
- Cách dùng 2: Rau má (160g), củ cải trắng (1kg), giã nát ép lấy nước uống nhiều lần trong ngày.
- Lưu ý quan trọng: Cần cẩn thận để tránh nhầm lẫn với rau má lông, một loại cây có hình dáng tương tự nhưng lại chứa độc tố.
- Giải thích: Rau má và củ cải trắng đều có tác dụng giải độc, lợi tiểu, giúp loại bỏ độc tố nấm ra khỏi cơ thể.
- Ngộ độc sắn (khoai mì):
- Cách dùng 1: Đậu xanh (1 chén), giã nát, đun sôi để nguội, lọc lấy nước chia 2 lần uống, cách nhau 1-2 giờ.
- Cách dùng 2: Rau má tươi (1 nắm), rửa sạch, giã nát vắt lấy nước cốt pha với nước ấm uống.
- Giải thích: Đậu xanh và rau má có tác dụng giải độc, giúp trung hòa cyanide, một chất độc có trong sắn.
- Ngộ độc thạch tín:
- Cách dùng: Đậu ván trắng (1 vốc), giã nhỏ, hòa với nước cho uống.
- Giải thích: Đậu ván trắng có tác dụng giải độc, giúp giảm tác động của thạch tín lên cơ thể.
Lưu ý quan trọng khi sơ cứu ngộ độc
Gây nôn
- Áp dụng cho mọi trường hợp ngộ độc qua đường tiêu hóa, khi nạn nhân còn tỉnh táo.
- Mục đích: Loại bỏ bớt chất độc ra khỏi cơ thể trước khi chúng kịp hấp thụ.
- Cách thực hiện:
- Dùng lông gà hoặc ngón tay sạch kích thích vào họng để gây nôn.
- Uống nước mùn thớt (nước pha với bột than hoạt tính) để hấp thụ độc tố và gây nôn.
Tư thế nạn nhân
- Khi gây nôn, cần để nạn nhân nằm nghiêng đầu sang một bên.
- Mục đích: Phòng ngừa chất nôn tràn vào đường thở, gây ngạt thở và tử vong.
Cấp cứu y tế
- Sau khi sơ cứu ban đầu, cần nhanh chóng đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được các bác sĩ chuyên khoa thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.
- Việc cấp cứu kịp thời và đúng cách có vai trò quyết định đến khả năng phục hồi của nạn nhân.
Bài viết được tham khảo và tổng hợp thông tin từ BS. Hoàng Xuân Đại và các nguồn uy tín về y học.
