Cấp cứu người bị chết đuối: Hướng dẫn chi tiết từ chuyên gia
Cơ chế bệnh sinh của chết đuối
Chết đuối gây ra một loạt các vấn đề nghiêm trọng cho cơ thể, chủ yếu là do:
- Ngạt cấp do nước tràn vào phế nang: Khi nước xâm nhập vào phổi, nó chiếm chỗ của không khí cần thiết cho quá trình hô hấp.
- Gây ra phù phổi cấp và thiếu oxy: Nước trong phổi gây kích ứng, dẫn đến phù phổi (tích tụ chất lỏng trong phổi) và giảm lượng oxy trong máu (thiếu oxy), đe dọa trực tiếp đến tính mạng. Theo nghiên cứu từ NEJM, tình trạng thiếu oxy kéo dài có thể gây tổn thương não không hồi phục.
Xử trí ban đầu tại chỗ
Khi vớt nạn nhân lên khỏi mặt nước, việc xử trí nhanh chóng và đúng cách là yếu tố then chốt:
- Vác xốc nạn nhân lên vai, bụng tỳ vào vai, đầu dốc ngược: Đây là thao tác quan trọng để giúp loại bỏ nước ra khỏi đường hô hấp.
- Chạy tại chỗ 20-30 bước để nước thoát ra khỏi dạ dày, phổi, đường khí đạo: Việc di chuyển giúp tạo áp lực và hỗ trợ đẩy nước ra ngoài.
- Đặt nạn nhân nằm đầu thấp, móc sạch đờm rãi, dị vật: Đảm bảo đường thở thông thoáng để không cản trở hô hấp. Sử dụng ngón tay hoặc dụng cụ hút nếu có để loại bỏ dị vật.
Nguyên tắc cấp cứu
Tuân thủ các nguyên tắc sau để tăng cơ hội sống sót cho nạn nhân:
- Giữ thông đường thở: Đây là ưu tiên hàng đầu. Kiểm tra và loại bỏ mọi vật cản.
- Kiên nhẫn hồi sức: Tiếp tục các biện pháp hồi sức cho đến khi có dấu hiệu phục hồi hoặc nhân viên y tế đến.
Nạn nhân còn thở và tim còn đập nhưng bất tỉnh
- Cho thở oxy: Cung cấp oxy để cải thiện tình trạng thiếu oxy trong máu.
- Thuốc trợ tim mạch: Sử dụng theo chỉ định của nhân viên y tế để hỗ trợ chức năng tim.
- Chà xát làm ấm: Giúp ngăn ngừa hạ thân nhiệt, một biến chứng thường gặp sau chết đuối.
- Tiêm kháng sinh phòng viêm phổi: Nước trong phổi có thể gây viêm phổi, nên việc dùng kháng sinh dự phòng là cần thiết.
Nạn nhân ngừng thở nhưng tim còn đập
- Thổi ngạt: Thực hiện hô hấp nhân tạo để cung cấp oxy cho phổi. Theo hướng dẫn của AHA, cần thực hiện đúng kỹ thuật để đảm bảo hiệu quả.
- Đặt nội khí quản và thở oxy (trên 10 lít/phút, nhịp 16-20 lần/phút): Biện pháp này cần được thực hiện bởi nhân viên y tế có chuyên môn. Đặt nội khí quản giúp đảm bảo đường thở thông thoáng và cung cấp oxy hiệu quả.
- Hút đờm rãi: Loại bỏ chất tiết để đường thở không bị tắc nghẽn.
- Thuốc trợ tim mạch và kháng sinh: Sử dụng theo chỉ định của bác sĩ.
Nạn nhân ngừng thở và ngừng tim
- Xem phác đồ Ngừng tuần hoàn hô hấp: Thực hiện theo phác đồ cấp cứu ngừng tuần hoàn hô hấp chuẩn.
- Tiêm trực tiếp vào tim Ouabain 1/4mg: Đây là một loại thuốc trợ tim, nhưng việc sử dụng cần hết sức thận trọng và phải do bác sĩ chỉ định.
Sau khi nạn nhân tỉnh lại
- Tiêm thuốc trợ tim, giãn phế quản: Hỗ trợ chức năng tim và làm thông thoáng đường thở.
- Cân bằng nước và điện giải: Chết đuối có thể gây rối loạn điện giải, cần được điều chỉnh.
- Theo dõi tăng gánh và phù phổi cấp: Tiếp tục theo dõi các biến chứng có thể xảy ra.
- Xử trí toan chuyển hóa bằng THAM hoặc Bicarbonat: Toan chuyển hóa là một tình trạng thường gặp sau chết đuối, cần được điều trị.
- Kháng sinh phòng viêm phổi: Ngăn ngừa nhiễm trùng phổi.
Lưu ý quan trọng: Các biện pháp cấp cứu trên chỉ mang tính chất tạm thời. Sau khi sơ cứu, cần nhanh chóng đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được điều trị chuyên sâu.
