Hít Phải Khói, Gas, Hơi Nước Độc: Nguy Hiểm và Cách Xử Trí
Lưu ý quan trọng: Tuyệt đối không mạo hiểm tính mạng bản thân để cứu người nếu điều đó gây nguy hiểm đến bạn. An toàn của bạn luôn là ưu tiên hàng đầu.
Nguy Cơ Tiềm Ẩn Khi Cứu Hộ
Khi tham gia cứu hộ trong các đám cháy hoặc sự cố liên quan đến khí độc, có nhiều yếu tố nguy hiểm tiềm ẩn mà bạn cần nhận thức rõ:
- Khói trong không gian hẹp có thể gây ngất cho người cứu hộ không có bảo hộ: Trong không gian kín, nồng độ khói có thể tăng rất nhanh, làm giảm lượng oxy và chứa nhiều khí độc. Nếu không có mặt nạ phòng độc, người cứu hộ có thể bị ngạt khói và ngất xỉu, gây nguy hiểm cho cả bản thân và nạn nhân.
- Các nguy hiểm khác: Ngoài khói, còn có nhiều nguy cơ khác như:
- Tường, cây đổ sập: Kết cấu của tòa nhà có thể bị yếu đi do lửa, dẫn đến sụp đổ bất ngờ.
- Nổ: Các bình gas, hóa chất dễ cháy nổ có thể phát nổ bất cứ lúc nào.
- Điện giật: Dây điện bị đứt có thể gây điện giật.
Hít Phải Khói
- Nguy cơ: Bất kỳ ai ở trong không gian cháy đều có nguy cơ hít phải khói. Trẻ em, người già và những người có bệnh lý hô hấp từ trước sẽ dễ bị ảnh hưởng hơn.
- Thành phần khói độc: Khói từ đám cháy chứa rất nhiều chất độc hại, đặc biệt khi các vật liệu như nhựa, đệm mút, sợi tổng hợp bị cháy. Các chất này có thể gây kích ứng đường hô hấp, tổn thương phổi và thậm chí gây tử vong.
- Lưu ý: Sau khi được đưa ra khỏi đám cháy, nạn nhân cần được kiểm tra và giám định các vết thương khác do lửa gây ra, như bỏng, vết cắt, hoặc chấn thương do vật nặng rơi vào.
Khí Monoxide Carbon (CO)
- Cơ chế nguy hiểm: Khí monoxide carbon (CO) là một loại khí không màu, không mùi, được tạo ra khi nhiên liệu cháy không hoàn toàn. CO đặc biệt nguy hiểm vì nó gắn kết với hemoglobin trong máu mạnh hơn oxy rất nhiều (gấp khoảng 200 lần), ngăn chặn quá trình vận chuyển oxy đến các cơ quan trong cơ thể. Tham khảo thêm thông tin tại Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC).
- Mức độ nguy hiểm:
- Nồng độ cao: Tiếp xúc với nồng độ CO cao có thể gây chết người rất nhanh do thiếu oxy lên não và tim.
- Nồng độ thấp (xì gas): Ngay cả khi hít phải một lượng nhỏ CO trong thời gian dài (ví dụ, do xì gas), nạn nhân cũng có thể bị nhiễm độc nghiêm trọng, gây tổn thương não vĩnh viễn và thậm chí tử vong. Các triệu chứng ban đầu của ngộ độc CO có thể dễ bị nhầm lẫn với cúm.
Hậu Quả Của Việc Hít Phải Khói
- Bảng tóm tắt các loại khí độc, nguồn gốc và ảnh hưởng:
| Loại khí | Nguồn khí | Ảnh hưởng | | --------------------- | ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- | ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ | | Khói | Đám cháy: khói ít oxy và có thể chứa các khói độc khác do các vật liệu bị cháy sinh ra | Kích thích khí đạo gây co giật, sưng dẫn đến thở to, nhanh và yếu đi đồng thời có ho và khò khè. Bất tỉnh. Phỏng ở trong hay xung quanh mũi, miệng. | | Monoxide carbon (CO) | Khói xe gắn máy, khói từ các đám cháy, ống khói bị nghẽn khí từ bình gas hay lò dầu bị gỉ. | Đau đầu, lẫn lộn, cáu giận, buồn nôn, nôn mửa và không kềm chế được. Khí độc có thể gây thở nhanh, yếu, da tái xanh, trí nhớ giảm, dẫn đến bất tỉnh hoàn toàn. | | Dioxide carbon (CO2) | Khí độc hại tụ lại ở nơi sâu như hố, giếng hoặc các thùng chứa dưới đất. | Không thở được, đau đầu, chóng mặt, dẫn đến bất tỉnh nhanh | | Dung môi | Keo và các chất nước sạch, người lạm dụng túi plastic để tụ khí | Đau đầu, nôn mửa,mê man dẫn đến bất tỉnh. Tử vong do tim ngừng đập, ngạt vì bị nôn mửa hay ở người bị ngạt do dùng túi plastic | | Nhiên liệu | Nhiên liệu dùng trong các quẹt lửa, gas và các bếp đốt bằng nhiên liệu | Khi các khí này thoát ra ngoài, chúng rất lạnh và nếu hít phải có thể làm tim ngừng đập. |
Cách Chữa Trị Khi Hít Phải Khói
- Những điều nên làm:
- Phục hồi hơi thở: Đảm bảo đường thở của nạn nhân thông thoáng. Nếu nạn nhân không thở, tiến hành hô hấp nhân tạo (CPR) ngay lập tức nếu bạn được đào tạo về CPR.
- Gọi cấp cứu (115), cứu hỏa (114, 115): Thông báo cho đội cứu hộ chuyên nghiệp để họ có thể đến hiện trường và cung cấp sự hỗ trợ y tế cần thiết.
- Đưa nạn nhân ra nơi thoáng khí: Di chuyển nạn nhân đến một khu vực có không khí trong lành, tránh xa khói và các chất độc hại.
- Dập lửa trên người nạn nhân: Nếu quần áo của nạn nhân bị cháy, hãy dập lửa bằng nước, chăn hoặc lăn nạn nhân trên mặt đất.
- Không vào phòng khói mà không có bảo hộ: Tuyệt đối không được vào khu vực có khói nếu không có mặt nạ phòng độc và các thiết bị bảo hộ khác. Điều này sẽ bảo vệ bạn khỏi bị ngạt khói và giúp bạn cứu người hiệu quả hơn.
- Kiểm tra và hô hấp nhân tạo nếu nạn nhân bất tỉnh, đặt ở tư thế hồi sức: Nếu nạn nhân bất tỉnh, hãy kiểm tra xem họ còn thở và có mạch đập hay không. Nếu không, hãy bắt đầu hô hấp nhân tạo (CPR) và đặt nạn nhân ở tư thế hồi sức (nằm nghiêng một bên) để tránh bị nghẹn nếu họ nôn.
- Cung cấp oxy (nếu có và đã được huấn luyện): Nếu có bình oxy và bạn đã được huấn luyện cách sử dụng, hãy cung cấp oxy cho nạn nhân để giúp họ thở dễ dàng hơn.
- Chữa trị vết phỏng và thương tích khác: Sau khi đã ổn định hô hấp cho nạn nhân, hãy kiểm tra và điều trị các vết bỏng hoặc thương tích khác mà họ có thể gặp phải.
Cách Chữa Trị Khi Hít Phải Khói và Gas
- Những điều cần làm:
- Phục hồi hơi thở: Đảm bảo đường thở của nạn nhân thông thoáng. Nếu nạn nhân không thở, tiến hành hô hấp nhân tạo (CPR) ngay lập tức nếu bạn được đào tạo về CPR.
- Gọi cấp cứu (115), cứu hỏa (114, 115): Thông báo cho đội cứu hộ chuyên nghiệp để họ có thể đến hiện trường và cung cấp sự hỗ trợ y tế cần thiết.
- Đưa nạn nhân ra nơi thoáng khí (nếu an toàn): Chỉ di chuyển nạn nhân nếu bạn chắc chắn rằng khu vực đó đã an toàn và không còn nguy cơ tiếp xúc với khói hoặc khí độc. Nếu không, hãy đợi đội cứu hộ đến.
- Kiểm tra và hô hấp nhân tạo nếu nạn nhân bất tỉnh, đặt ở tư thế hồi sức: Nếu nạn nhân bất tỉnh, hãy kiểm tra xem họ còn thở và có mạch đập hay không. Nếu không, hãy bắt đầu hô hấp nhân tạo (CPR) và đặt nạn nhân ở tư thế hồi sức (nằm nghiêng một bên) để tránh bị nghẹn nếu họ nôn.
- Cung cấp oxy (nếu có và đã được huấn luyện): Nếu có bình oxy và bạn đã được huấn luyện cách sử dụng, hãy cung cấp oxy cho nạn nhân để giúp họ thở dễ dàng hơn.
- Ở lại với nạn nhân, theo dõi và ghi lại nhịp thở, mạch đập, mức độ phản ứng mỗi 10 phút: Theo dõi sát sao tình trạng của nạn nhân và ghi lại các thông số quan trọng để cung cấp cho đội cứu hộ khi họ đến. Điều này sẽ giúp họ đánh giá tình hình và đưa ra phương án điều trị tốt nhất.
- Không vào phòng khói mà không có phương tiện thoát ra nhanh chóng: Tuyệt đối không được vào khu vực có khói hoặc khí độc nếu không có mặt nạ phòng độc và phương tiện thoát ra nhanh chóng. Điều này sẽ bảo vệ bạn khỏi bị ngạt khói và giúp bạn cứu người hiệu quả hơn.
