Thay Khớp: Giải Pháp Cuối Cùng Khi Các Phương Pháp Điều Trị Khác Thất Bại
Thay khớp là một phẫu thuật xâm lấn, thường được xem là giải pháp cuối cùng khi các phương pháp điều trị bảo tồn khác không còn mang lại hiệu quả giảm đau và cải thiện chức năng cho bệnh nhân. Đây là một quyết định lớn, đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng bởi cả bệnh nhân và bác sĩ. Quyết định thay khớp cần được đưa ra sau khi đã cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố liên quan, bao gồm tình trạng bệnh lý, tuổi tác, mức độ hoạt động và mong muốn của bệnh nhân. Việc hiểu rõ về quy trình, lợi ích và rủi ro của phẫu thuật thay khớp sẽ giúp bệnh nhân đưa ra quyết định sáng suốt nhất.
Khi nào cần thay khớp?
Điều trị nội khoa không hiệu quả
Thay khớp thường được chỉ định khi các phương pháp điều trị nội khoa như dùng thuốc giảm đau (paracetamol, NSAIDs), vật lý trị liệu, tiêm corticosteroid… không còn kiểm soát được cơn đau và tình trạng viêm khớp. Các thuốc giảm đau chỉ có tác dụng giảm triệu chứng tạm thời mà không giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của bệnh. Vật lý trị liệu có thể giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp và cải thiện phạm vi vận động, nhưng không thể phục hồi sụn khớp đã bị tổn thương. Tiêm corticosteroid có thể giảm viêm và đau, nhưng tác dụng chỉ kéo dài trong một thời gian ngắn và có thể gây ra các tác dụng phụ nếu sử dụng thường xuyên.
Thoái hóa khớp nặng
Tình trạng thoái hóa khớp tiến triển nặng, gây hạn chế vận động nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống hàng ngày cũng là một yếu tố quan trọng để cân nhắc thay khớp. Khi sụn khớp bị phá hủy hoàn toàn, các xương cọ xát trực tiếp vào nhau, gây ra đau đớn dữ dội và hạn chế vận động. Bệnh nhân có thể gặp khó khăn trong các hoạt động hàng ngày như đi lại, leo cầu thang, ngồi xổm hoặc thậm chí là ngủ.
Đánh giá toàn diện bởi bác sĩ chuyên khoa
Theo khuyến cáo từ các chuyên gia, bệnh nhân nên được đánh giá toàn diện bởi bác sĩ chuyên khoa để xác định liệu thay khớp có phải là lựa chọn phù hợp nhất hay không (tham khảo: Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh xương khớp của Bộ Y tế). Bác sĩ sẽ khám lâm sàng, đánh giá mức độ đau và hạn chế vận động, xem xét các kết quả xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh (như X-quang, MRI) để đưa ra kết luận chính xác. Bác sĩ cũng sẽ thảo luận với bệnh nhân về các lựa chọn điều trị khác, lợi ích và rủi ro của từng phương pháp, và giúp bệnh nhân đưa ra quyết định phù hợp nhất với tình trạng và mong muốn của mình.
Tuổi tác và thay khớp
Tuổi thọ khớp nhân tạo
Tuổi tác là một yếu tố quan trọng cần xem xét khi quyết định thay khớp. Khớp nhân tạo có tuổi thọ nhất định, thường kéo dài từ 15 đến 20 năm, tùy thuộc vào chất lượng khớp và mức độ hoạt động của bệnh nhân. Các hoạt động mạnh, cân nặng quá mức và các bệnh lý nền (như tiểu đường, loãng xương) có thể làm giảm tuổi thọ của khớp nhân tạo.
Cân nhắc ở người trẻ tuổi
Do đó, việc thay khớp ở người trẻ tuổi cần được cân nhắc kỹ lưỡng, vì có thể cần phải thay lại khớp nhiều lần trong suốt cuộc đời. Mỗi lần thay khớp lại sẽ phức tạp hơn lần trước, thời gian phục hồi kéo dài hơn và nguy cơ biến chứng cao hơn. Ngoài ra, chi phí cho các ca phẫu thuật thay khớp lại cũng là một gánh nặng tài chính đáng kể.
Ưu tiên điều trị bảo tồn
Các bác sĩ thường khuyến cáo bệnh nhân trẻ tuổi nên ưu tiên các phương pháp điều trị bảo tồn càng lâu càng tốt để trì hoãn thời điểm cần thay khớp. Các phương pháp điều trị bảo tồn có thể bao gồm vật lý trị liệu, thuốc giảm đau, tiêm corticosteroid, sử dụng các dụng cụ hỗ trợ (như nẹp gối, gậy chống) và thay đổi lối sống (như giảm cân, tập thể dục nhẹ nhàng).
Thay khớp khi cần thiết
Tuy nhiên, nếu tình trạng đau nhức và hạn chế vận động ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, thay khớp vẫn có thể là lựa chọn cần thiết, ngay cả ở người trẻ. Trong trường hợp này, bệnh nhân cần được tư vấn kỹ lưỡng về các rủi ro và lợi ích của phẫu thuật, cũng như các biện pháp để kéo dài tuổi thọ của khớp nhân tạo (như duy trì cân nặng hợp lý, tránh các hoạt động quá sức, tuân thủ chế độ tập luyện và tái khám định kỳ).
(Nguồn tham khảo: American Academy of Orthopaedic Surgeons)
Lưu ý quan trọng: Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo. Để có được chẩn đoán và phương pháp điều trị phù hợp, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa.
