Mụn Rộp Herpes (HSV): Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Điều Trị
Tìm hiểu về Mụn Rộp Herpes (HSV)
Mụn rộp, hay còn gọi là Herpes, là một bệnh nhiễm trùng do virus Herpes simplex (HSV) gây ra. Bệnh có hai loại chính là mụn rộp môi (Herpes môi) và mụn rộp sinh dục (Herpes sinh dục). Đây là một bệnh nhiễm khuẩn có tính lây lan cao và gây ra nhiều phiền toái cho người bệnh.
- Tổng quan: Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), hàng triệu người trên thế giới nhiễm HSV, nhưng nhiều người không biết mình mắc bệnh vì không có triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ.
Mụn rộp môi
- Nguyên nhân:
- Virus Herpes Simplex loại 1 (HSV-1) là nguyên nhân chính gây ra mụn rộp môi. Lây nhiễm thường xảy ra từ thời thơ ấu thông qua tiếp xúc trực tiếp, ví dụ như hôn, dùng chung đồ dùng cá nhân (dao cạo râu, bàn chải đánh răng), hoặc chạm vào vết loét hở. Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), khoảng 50-80% người lớn ở Mỹ có HSV-1.
- Triệu chứng:
- Nhiều người bệnh không có triệu chứng rõ ràng ban đầu. Một số người có thể cảm thấy ngứa ran, đau rát hoặc khó chịu ở vùng môi trước khi mụn nước xuất hiện.
- Sau đó, các mụn nước nhỏ xuất hiện, dễ vỡ ra, tạo thành vết loét nông. Các vết loét này đóng vảy và rụng đi sau vài ngày đến vài tuần, thường không để lại sẹo.
- Tổn thương thường xuất hiện ở môi và quanh mũi, nhưng cũng có thể lan đến các vùng da khác trên mặt.
- Điều trị:
- Điều trị tại chỗ: Dùng thuốc sát khuẩn tại chỗ hàng ngày (ví dụ: dung dịch chlorhexidine, povidone-iodine) để giữ vệ sinh và làm khô mụn, ngăn ngừa bội nhiễm vi khuẩn.
- Thuốc kháng virus: Sử dụng thuốc kháng virus như Aciclovir (dạng kem bôi hoặc viên uống) ngay khi có dấu hiệu đầu tiên (ngứa, rát) có thể giúp giảm thời gian diễn biến của bệnh, giảm mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và giảm nguy cơ lây lan virus. Tham khảo ý kiến bác sĩ để có chỉ định phù hợp.
Mụn rộp sinh dục
- Nguyên nhân:
- Virus Herpes Simplex loại 2 (HSV-2) là nguyên nhân gây ra mụn rộp sinh dục. Đây là một bệnh lây truyền qua đường tình dục (STD) phổ biến. HSV-1 cũng có thể gây mụn rộp sinh dục nếu lây lan đến vùng sinh dục qua tiếp xúc trực tiếp.
- Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ước tính có khoảng 491 triệu người trên toàn thế giới (15-49 tuổi) nhiễm HSV-2.
- Triệu chứng:
- Bệnh nhân thường cảm thấy bỏng rát, ngứa ran hoặc đau ở vùng sinh dục, mông hoặc đùi.
- Sau đó, các mụn nước xuất hiện ở vùng sinh dục (âm hộ, âm đạo, dương vật), hậu môn, hoặc các vùng da lân cận. Các mụn nước này vỡ ra, tạo thành vết loét gây đau đớn.
- Một số người có thể có các triệu chứng giống như cúm như sốt, nhức đầu, đau cơ và sưng hạch bạch huyết ở vùng bẹn.
- Điều trị:
- Điều trị tại chỗ: Bôi thuốc sát khuẩn (như chlorhexidine, povidone-iodine) để giữ vệ sinh và làm khô tổn thương, ngăn ngừa bội nhiễm.
- Thuốc kháng virus: Aciclovir (viên uống) được sử dụng trong trường hợp tái phát nặng hoặc kéo dài để giảm thời gian và mức độ nghiêm trọng của các đợt bùng phát. Tham khảo ý kiến bác sĩ để có chỉ định và liều dùng phù hợp.
- Phòng ngừa:
- Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục để giảm nguy cơ lây nhiễm, mặc dù bao cao su không bảo vệ hoàn toàn vì virus có thể lây lan qua các vùng da không được che phủ.
- Tránh tiếp xúc tình dục trong thời gian có triệu chứng hoặc khi có vết loét hở.
- Thông báo cho bạn tình về tình trạng bệnh để họ có thể tự bảo vệ và được điều trị nếu cần.
Mối quan hệ với AIDS và sự chăm sóc đặc biệt
- Ở những người bị suy giảm miễn dịch, như bệnh nhân AIDS (Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải), mụn rộp có thể diễn biến nặng và mạn tính. Các vết loét có thể lan rộng, gây chảy máu và lở loét khắp cơ thể.
- Điều trị: Sử dụng Aciclovir đường uống hoặc đường tĩnh mạch (trong trường hợp nặng) cho kết quả tốt trong việc kiểm soát virus và làm lành các vết loét ở những bệnh nhân có hệ miễn dịch yếu. Bệnh nhân AIDS cần được theo dõi và điều trị mụn rộp một cách tích cực để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.
