Sỏi thận là bệnh phổ biến do rối loạn trao đổi chất khoáng. Triệu chứng gồm đau bụng, lưng, tiểu buốt, nước tiểu đục. Điều trị cần uống nhiều nước, giảm muối, đủ canxi, tránh thực phẩm giàu axit uric/oxalate (rau bina, chocolate), hạn chế đường, protein động vật, tăng chất xơ, ăn nhiều rau quả.
Chế độ ăn uống cho người bị sỏi thận: Nên kiêng gì?
Sỏi thận là gì?
Bệnh phổ biến thuộc đường tiết niệu - sinh dục: Sỏi thận là một trong những bệnh lý thường gặp, đứng thứ ba sau các bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu và các vấn đề về tuyến tiền liệt ở nam giới [Theo thống kê của Bộ Y Tế].
Nguyên nhân: Rối loạn trao đổi chất khoáng, kết tủa và tích tụ: Sỏi thận hình thành do sự mất cân bằng trong quá trình trao đổi chất của các khoáng chất trong cơ thể. Thay vì hòa tan trong nước tiểu, các chất này kết tinh và tích tụ dần, tạo thành sỏi [Nguồn: National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK)].
Triệu chứng thường gặp
Đau bụng, lưng, dưới xương sườn: Cơn đau do sỏi thận gây ra thường xuất hiện ở vùng bụng, lưng hoặc dưới xương sườn. Đây là dấu hiệu điển hình và dễ nhận biết nhất.
Cơn đau kéo dài, cường độ thay đổi: Các cơn đau có thể kéo dài từ 20 đến 60 phút và cường độ có thể thay đổi từ nhẹ đến dữ dội. Sự thay đổi này phụ thuộc vào vị trí và kích thước của sỏi, cũng như mức độ tắc nghẽn đường tiết niệu.
Đau lan từ trước ra sau lưng, xuống háng: Cảm giác đau có thể lan rộng từ vùng bụng trước ra sau lưng và xuống vùng háng, gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
Nước tiểu đục, mùi hôi, có máu: Nước tiểu của người bị sỏi thận có thể trở nên đục, có mùi hôi khó chịu hoặc thậm chí có lẫn máu. Đây là dấu hiệu cho thấy có tổn thương đường tiết niệu do sỏi gây ra.
Đau khi đi tiểu, buồn nôn, nôn, tiểu liên tục: Các triệu chứng khác có thể bao gồm đau rát khi đi tiểu, cảm giác buồn nôn hoặc nôn mửa, và đi tiểu thường xuyên hơn bình thường [Tham khảo: Bệnh viện Đại học Y Hà Nội].
Chế độ ăn uống quan trọng như thế nào?
Uống nhiều nước (8-10 ly/ngày): Uống đủ nước giúp làm loãng nước tiểu, giảm nồng độ các khoáng chất có thể hình thành sỏi. Nên uống từ 2-3 lít nước mỗi ngày, tương đương 8-10 ly [Theo khuyến cáo của Hội Thận học Việt Nam].
Giảm muối: Ăn quá nhiều muối có thể làm tăng lượng canxi trong nước tiểu, làm tăng nguy cơ hình thành sỏi canxi. Hạn chế sử dụng muối và các thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều muối.
Đảm bảo đủ canxi: Canxi từ thực phẩm không làm tăng nguy cơ sỏi thận. Ngược lại, việc hạn chế canxi có thể làm tăng nguy cơ sỏi oxalate. Hãy đảm bảo bạn nhận đủ lượng canxi cần thiết từ các nguồn thực phẩm tự nhiên như sữa, sữa chua, phô mai, rau xanh đậm.
Tránh thực phẩm tăng axit uric hoặc oxalate (rau bina, sô cô la, củ cải đường, trà): Một số loại thực phẩm có thể làm tăng lượng axit uric hoặc oxalate trong nước tiểu, góp phần hình thành sỏi. Hạn chế ăn các loại rau bina, sô cô la, củ cải đường, trà đặc, cà phê và các loại hạt [Nguồn: Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM].
Hạn chế đường và protein động vật: Tiêu thụ quá nhiều đường và protein động vật có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận. Nên ăn thịt với lượng vừa phải và hạn chế đồ ngọt.
Bổ sung chất xơ không hòa tan (lúa mì, gạo): Chất xơ không hòa tan giúp giảm hấp thu oxalate từ ruột, từ đó giảm lượng oxalate trong nước tiểu. Các nguồn chất xơ tốt bao gồm lúa mì, gạo lứt, các loại đậu và rau củ.
Ăn trái cây và rau hàng ngày: Trái cây và rau xanh cung cấp nhiều vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ sức khỏe đường tiết niệu và giảm nguy cơ hình thành sỏi thận. Đặc biệt, các loại trái cây họ cam quýt chứa nhiều citrate, có tác dụng ức chế sự hình thành sỏi canxi [Nguồn: Viện Dinh dưỡng Quốc gia].
