Chăm Sóc Trẻ Sinh Thiếu Tháng: Hướng Dẫn Toàn Diện
Trẻ Sinh Thiếu Tháng Là Gì?
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ sinh thiếu tháng là trẻ ra đời trước 37 tuần thai tính từ ngày đầu của kỳ kinh nguyệt cuối cùng và nặng dưới 2 kilôgam lúc chào đời. Trẻ sinh non thường yếu ớt và có nguy cơ bệnh tật, tử vong cao hơn so với trẻ sinh đủ tháng.
- Định nghĩa của WHO về trẻ sinh thiếu tháng: Sinh trước 37 tuần và cân nặng dưới 2kg.
- Nguyên nhân gây sinh non:
- Lối sống: Hút thuốc lá, uống nhiều rượu, sống buông thả, môi trường ô nhiễm, áp lực cao, lao động nặng nhọc, stress kéo dài.
- Bệnh lý: Huyết áp cao, tiểu đường, viêm nhiễm phụ khoa, sản giật, tử cung hoặc cổ tử cung dị dạng.
- Tuổi tác: Mang thai sớm (dưới 18 tuổi) hoặc sinh đẻ muộn (trên 40 tuổi).
- Di truyền: Một số nghiên cứu gần đây cho thấy yếu tố di truyền có thể đóng vai trò trong sinh non.
Chức Năng Cần Quan Tâm Ở Trẻ Sinh Thiếu Tháng
1. Điều hòa thân nhiệt
Trẻ sinh thiếu tháng rất dễ bị hạ thân nhiệt, ngay cả trong điều kiện thời tiết ấm áp. Điều này là do lớp mỡ dưới da của trẻ còn mỏng, khả năng sinh nhiệt kém và dễ mất nhiệt. Trung tâm điều hòa thân nhiệt của trẻ cũng hoạt động yếu.
- Nguy cơ hạ thân nhiệt và biến chứng: Thân nhiệt xuống dưới 35 độ C có thể dẫn đến suy hô hấp, tổn thương thần kinh, xuất huyết não. Theo dõi nhiệt độ thường xuyên và giữ ấm cho trẻ là rất quan trọng.
2. Chức năng hô hấp
Trẻ sinh thiếu tháng dễ bị suy hô hấp do lồng ngực dễ biến dạng, cơ hoành yếu, phổi kém giãn nở, và các phế nang chưa trưởng thành. Phổi của trẻ thiếu tháng thường thiếu chất tráng bề mặt (surfactant), chất này giúp ngăn phổi xẹp và ngừa rối loạn hô hấp. Cấu tạo trung tâm hô hấp chưa hoàn chỉnh, gây khó khăn cho việc trao đổi khí.
- Nguy cơ suy hô hấp và nguyên nhân: Suy hô hấp là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ sinh thiếu tháng. Các biện pháp hỗ trợ hô hấp như thở máy có thể cần thiết.
3. Chức năng hệ thần kinh
Não của trẻ sinh thiếu tháng chưa hoàn chỉnh và dễ bị tổn thương bởi các tác động tiêu cực từ các hệ khác, đặc biệt là khi thiếu oxy. Nghiên cứu cho thấy sự thiếu hụt hormone progesteron và oksytocyna (thường đạt đỉnh điểm vào cuối thai kỳ) có thể ảnh hưởng đến sự phát triển hệ thần kinh của trẻ.
- Ảnh hưởng của việc thiếu hụt hormone progesteron và oksytocyna: Thiếu hụt hai hormone này có thể liên quan đến các vấn đề như tự kỷ hoặc khó khăn trong ứng xử và hòa nhập xã hội sau này.
Trẻ Sinh Thiếu Tháng Có Đáng Lo Ngại?
Ngày nay, nhờ những tiến bộ của y học, trẻ sinh thiếu tháng không còn là vấn đề quá đáng lo ngại như trước đây. Các trường hợp trẻ sinh cực non với cân nặng rất thấp đã được cứu sống nhờ các thiết bị hiện đại và chăm sóc đặc biệt.
- Tiến bộ y học trong việc cứu sống trẻ sinh non: Các bệnh viện với trang thiết bị hiện đại có thể cứu sống trẻ sinh non từ 22-26 tuần tuổi với cân nặng rất thấp.
- Sự cần thiết của chăm sóc đặc biệt và kiên nhẫn: Quá trình chăm sóc trẻ sinh thiếu tháng đòi hỏi sự kiên nhẫn, tỉ mỉ và đầu tư thời gian từ cha mẹ và đội ngũ y tế.
- Vai trò của lồng ấp và thiết bị hỗ trợ: Lồng ấp cung cấp môi trường được kiểm soát về nhiệt độ, độ ẩm, giúp trẻ duy trì sự sống. Các thiết bị hỗ trợ hô hấp và cung cấp dinh dưỡng cũng rất quan trọng.
Cách Chăm Sóc Trẻ Sinh Thiếu Tháng
"Các nhà khoa học có công cứu sống những cháu sinh thiếu tháng, nhưng việc nuôi dưỡng chúng, để có trí tuệ như những cháu sinh đầy tháng là nhiệm vụ của người mẹ" – tiến sĩ Anna Bern, nhà thần kinh học trẻ em thuộc Stanford University khẳng định.
- Tầm quan trọng của vật lý trị liệu và phục hồi chức năng do mẹ thực hiện: Vật lý trị liệu, đặc biệt là các bài tập do mẹ thực hiện, có thể giúp trẻ bù đắp những thiệt thòi về trí tuệ do sinh non.
- Nhu cầu về tình yêu thương và sự âu yếm: Trẻ sinh thiếu tháng rất cần sự âu yếm, vuốt ve và trò chuyện từ cha mẹ để phát triển toàn diện.
- Tác dụng của việc mát xa nhẹ nhàng:
- Cải thiện chức năng hô hấp.
- Nâng cao khả năng đề kháng.
- Thúc đẩy trao đổi chất và đào thải độc tố.
- Kích thích phát triển cơ bắp.
- Chống táo bón và cải thiện giấc ngủ.
- Lợi ích của sữa mẹ và cách cho trẻ bú đúng cách:
- Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sinh thiếu tháng.
- Do cơ miệng của trẻ còn yếu, mẹ cần kiên nhẫn và dỗ dành khi cho trẻ bú.
- Việc cho con bú không chỉ là cung cấp dinh dưỡng mà còn là sự kết nối tình cảm giữa mẹ và con.
