Thoái Hóa Khớp: Hiểu Rõ Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Cách Điều Trị
Thoái hóa khớp là gì?
Định nghĩa thoái hóa khớp: Thoái hóa khớp là một bệnh lý mạn tính, tiến triển chậm, đặc trưng bởi sự tổn thương sụn khớp và xương dưới sụn. Sụn khớp là lớp mô trơn bao phủ đầu xương, giúp khớp vận động dễ dàng. Khi sụn khớp bị tổn thương, nó sẽ trở nên mỏng, xù xì và cuối cùng là biến mất, dẫn đến đau, cứng khớp và hạn chế vận động. Theo thời gian, thoái hóa khớp có thể dẫn đến những thay đổi ở xương dưới sụn, hình thành gai xương và viêm bao hoạt dịch.
Thoái hóa khớp ảnh hưởng đến ai?: Thoái hóa khớp là một bệnh lý phổ biến, đặc biệt ở người lớn tuổi. Bệnh có thể ảnh hưởng đến bất kỳ khớp nào trong cơ thể, nhưng thường gặp nhất ở khớp gối, khớp háng, khớp cột sống, khớp bàn tay và khớp bàn chân. Theo thống kê của Bộ Y Tế, tỷ lệ người mắc thoái hóa khớp ở Việt Nam ngày càng tăng, gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
Nguyên nhân gây thoái hóa khớp
Tuổi tác: Tuổi tác là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất của thoái hóa khớp. Khi tuổi càng cao, sụn khớp càng dễ bị tổn thương và thoái hóa.
Giới tính: Phụ nữ có nguy cơ mắc thoái hóa khớp cao hơn nam giới, đặc biệt là sau mãn kinh. Điều này có thể liên quan đến sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể phụ nữ.
Di truyền: Yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của thoái hóa khớp. Nếu trong gia đình có người mắc bệnh này, nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ cao hơn.
Chấn thương: Các chấn thương khớp, chẳng hạn như gãy xương, trật khớp hoặc rách dây chằng, có thể làm tăng nguy cơ phát triển thoái hóa khớp sau này.
Thừa cân, béo phì: Thừa cân, béo phì làm tăng áp lực lên các khớp, đặc biệt là khớp gối và khớp háng, dẫn đến tổn thương sụn khớp và tăng nguy cơ thoái hóa khớp.
Các bệnh lý khác: Một số bệnh lý khác, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp, bệnh gút, bệnh lupus ban đỏ hệ thống và bệnh đái tháo đường, có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp.
Triệu chứng của thoái hóa khớp
Đau khớp: Đau là triệu chứng phổ biến nhất của thoái hóa khớp. Đau thường tăng lên khi vận động và giảm khi nghỉ ngơi. Đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, tùy thuộc vào mức độ thoái hóa khớp.
Cứng khớp: Cứng khớp thường xảy ra vào buổi sáng hoặc sau khi nghỉ ngơi trong một thời gian dài. Cứng khớp có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ.
Sưng khớp: Sưng khớp có thể xảy ra do viêm bao hoạt dịch. Sưng khớp có thể làm cho khớp trở nên khó vận động.
Khó vận động: Thoái hóa khớp có thể làm cho việc vận động trở nên khó khăn, chẳng hạn như đi lại, leo cầu thang, hoặc cúi người.
Tiếng lạo xạo trong khớp: Khi vận động, bạn có thể nghe thấy tiếng lạo xạo hoặc lục cục trong khớp. Tiếng lạo xạo này là do sự cọ xát giữa các bề mặt khớp bị tổn thương.
Chẩn đoán thoái hóa khớp
Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh, các triệu chứng và thực hiện khám lâm sàng để đánh giá tình trạng khớp của bạn.
Chẩn đoán hình ảnh (X-quang, MRI): Chụp X-quang có thể giúp bác sĩ xác định mức độ thoái hóa khớp và loại trừ các bệnh lý khác. MRI có thể được sử dụng để đánh giá chi tiết hơn về tình trạng sụn khớp và các mô mềm xung quanh khớp.
Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể được sử dụng để loại trừ các bệnh lý viêm khớp khác.
Điều trị thoái hóa khớp
Điều trị không dùng thuốc:
- Vật lý trị liệu: Vật lý trị liệu có thể giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp xung quanh khớp, cải thiện phạm vi vận động và giảm đau.
- Giảm cân: Nếu bạn bị thừa cân hoặc béo phì, giảm cân có thể giúp giảm áp lực lên các khớp và làm chậm quá trình thoái hóa khớp.
- Sử dụng dụng cụ hỗ trợ: Sử dụng nạng, gậy hoặc dụng cụ chỉnh hình có thể giúp giảm áp lực lên các khớp và cải thiện khả năng vận động.
Điều trị dùng thuốc:
- Thuốc giảm đau: Thuốc giảm đau, chẳng hạn như acetaminophen, có thể giúp giảm đau nhẹ đến trung bình.
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): NSAIDs, chẳng hạn như ibuprofen và naproxen, có thể giúp giảm đau và viêm.
- Tiêm corticosteroid: Tiêm corticosteroid vào khớp có thể giúp giảm đau và viêm trong thời gian ngắn.
- Thuốc bổ khớp: Một số loại thuốc bổ khớp, chẳng hạn như glucosamine và chondroitin, có thể giúp làm chậm quá trình thoái hóa khớp và giảm đau.
Điều trị phẫu thuật:
- Thay khớp: Thay khớp là một phẫu thuật trong đó khớp bị tổn thương được thay thế bằng một khớp nhân tạo. Thay khớp có thể giúp giảm đau, cải thiện khả năng vận động và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Phòng ngừa thoái hóa khớp
Duy trì cân nặng hợp lý: Duy trì cân nặng hợp lý giúp giảm áp lực lên các khớp và làm chậm quá trình thoái hóa khớp.
Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục thường xuyên giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp xung quanh khớp, cải thiện phạm vi vận động và giảm đau.
Chế độ ăn uống lành mạnh: Chế độ ăn uống lành mạnh, giàu vitamin và khoáng chất, có thể giúp bảo vệ sụn khớp.
Tránh chấn thương: Tránh các chấn thương khớp có thể giúp giảm nguy cơ phát triển thoái hóa khớp.
Biến chứng của thoái hóa khớp (nếu không điều trị)
Nếu không được điều trị, thoái hóa khớp có thể dẫn đến các biến chứng như:
- Đau mãn tính
- Hạn chế vận động nghiêm trọng
- Tàn tật
- Trầm cảm
- Mất ngủ
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Bạn nên đi khám bác sĩ nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào của thoái hóa khớp, chẳng hạn như:
- Đau khớp kéo dài
- Cứng khớp
- Sưng khớp
- Khó vận động
- Tiếng lạo xạo trong khớp
Việc chẩn đoán và điều trị sớm có thể giúp làm chậm quá trình thoái hóa khớp và cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn.
