Mùa Mưa Lũ: Phòng Ngừa Bệnh Tiêu Hóa và Ngộ Độc Thực Phẩm
Mùa mưa lũ đến mang theo nhiều nguy cơ tiềm ẩn cho sức khỏe, đặc biệt là các bệnh về tiêu hóa. Điều kiện vệ sinh kém, nguồn nước ô nhiễm và sự thay đổi thất thường của thời tiết có thể làm suy giảm sức đề kháng của cơ thể, tạo điều kiện cho vi khuẩn và virus gây bệnh phát triển mạnh mẽ. Để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình, việc chủ động phòng ngừa bệnh là vô cùng quan trọng.
1. Nguy cơ bệnh tiêu hóa mùa mưa lũ
Thời tiết ẩm ướt, vệ sinh kém làm giảm sức đề kháng, tăng nguy cơ mắc bệnh tiêu hóa: Mùa mưa lũ thường đi kèm với tình trạng ngập úng, nước thải tràn lan, tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn, virus và ký sinh trùng sinh sôi. Vệ sinh cá nhân và vệ sinh môi trường không đảm bảo sẽ làm tăng nguy cơ lây nhiễm các bệnh tiêu hóa như tiêu chảy, tả, lỵ, thương hàn, viêm gan A…
Cảm lạnh do ngấm nước mưa, rối loạn tiêu hóa do ăn uống không hợp vệ sinh: Thời tiết lạnh và ẩm ướt khiến cơ thể dễ bị cảm lạnh, suy giảm sức đề kháng. Bên cạnh đó, việc ăn uống không hợp vệ sinh, thực phẩm bị ô nhiễm cũng là nguyên nhân phổ biến gây ra các rối loạn tiêu hóa, ngộ độc thực phẩm. Theo Bộ Y tế, ngộ độc thực phẩm có thể gây ra các triệu chứng từ nhẹ như buồn nôn, tiêu chảy đến nặng như sốc nhiễm trùng, thậm chí tử vong.
2. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của vi khuẩn
Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của vi khuẩn là chìa khóa để kiểm soát và ngăn ngừa ngộ độc thực phẩm. Có sáu yếu tố chính cần lưu ý:
Sáu yếu tố chính: thực phẩm, độ axit (pH), nhiệt độ, thời gian, oxy, độ ẩm:
- Thực phẩm: Vi khuẩn phát triển tốt nhất trong môi trường giàu protein, vì vậy các loại thực phẩm như thịt, cá, trứng, sữa… cần được bảo quản cẩn thận.
- Độ axit (pH): Vi khuẩn khó phát triển ở môi trường có độ pH thấp (dưới 4.6). Các loại thực phẩm như dưa muối, sữa chua, bia… có độ pH thấp nên ít gây ngộ độc.
- Nhiệt độ: Vi khuẩn phát triển mạnh ở nhiệt độ từ 5°C đến 60°C. Đây là khoảng nhiệt độ nguy hiểm, cần tránh để thực phẩm ở nhiệt độ này quá lâu.
- Thời gian: Vi khuẩn sinh sôi rất nhanh, đặc biệt trong điều kiện nhiệt độ và độ ẩm thích hợp. Vì vậy, thời gian bảo quản thực phẩm cũng là một yếu tố quan trọng.
- Oxy: Một số vi khuẩn cần oxy để phát triển (vi khuẩn hiếu khí), trong khi một số khác lại phát triển tốt trong môi trường không có oxy (vi khuẩn yếm khí).
- Độ ẩm: Vi khuẩn cần nước để phát triển, do đó độ ẩm thấp sẽ ức chế sự phát triển của chúng. Nước đá có hoạt độ nước thấp nên thường được sử dụng để bảo quản thực phẩm.
Vi khuẩn phát triển tốt trong môi trường giàu protein, pH > 4.6, độ ẩm cao: Như đã đề cập ở trên, đây là những điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn sinh sôi và phát triển. Cần đặc biệt chú ý đến việc bảo quản thực phẩm trong môi trường này.
Bảo quản thực phẩm an toàn: môi trường khô, mặn, ngọt, chua: Các môi trường này không thuận lợi cho sự phát triển của vi khuẩn. Ví dụ, thực phẩm ngâm muối, ngâm đường, hoặc bảo quản trong môi trường khô ráo sẽ an toàn hơn.
3. Kiểm soát sự phát triển của vi khuẩn bằng nhiệt độ và thời gian
Trong điều kiện thực tế, việc kiểm soát tất cả các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của vi khuẩn là rất khó khăn. Tuy nhiên, chúng ta có thể chủ động kiểm soát nhiệt độ và thời gian để hạn chế sự phát triển của chúng.
Nhiệt độ bảo quản lý tưởng: 5-7.5°C (trừ thịt, cá tươi sống): Đây là nhiệt độ lý tưởng để bảo quản thực phẩm trong tủ lạnh, giúp giữ nguyên chất lượng và thành phần dinh dưỡng của đa số thực phẩm. Tuy nhiên, thịt và cá tươi sống cần được bảo quản ở nhiệt độ thấp hơn (khoảng 0-4°C) để đảm bảo an toàn.
Thực phẩm chế biến sẵn: 7 ngày ở 5°C, 4 ngày ở 7.5°C: Đây là thời gian tối đa mà thực phẩm chế biến sẵn có thể được bảo quản an toàn trong tủ lạnh ở nhiệt độ указанные выше. Sau thời gian này, nguy cơ nhiễm khuẩn và ngộ độc thực phẩm sẽ tăng lên.
4. Lời khuyên cho người tiêu dùng
Người thành thị: bảo quản thực phẩm trong tủ lạnh: Tủ lạnh là công cụ hữu ích để bảo quản thực phẩm an toàn. Hãy đảm bảo tủ lạnh luôn sạch sẽ và được điều chỉnh nhiệt độ phù hợp.
Không có tủ lạnh: mua đủ dùng trong ngày, ăn sáng thực phẩm tươi: Nếu không có tủ lạnh, hãy mua thực phẩm đủ dùng trong ngày và ưu tiên ăn các loại thực phẩm tươi vào buổi sáng.
Tránh ăn thực phẩm không hâm nóng lại (sữa, trứng, thịt, cá), đặc biệt là bánh mì pate: Thực phẩm để lâu ở nhiệt độ phòng dễ bị nhiễm khuẩn. Việc hâm nóng lại có thể tiêu diệt một số vi khuẩn, nhưng không phải tất cả. Vì vậy, tốt nhất là tránh ăn các loại thực phẩm này nếu không được bảo quản đúng cách.
Chọn quán ăn có nước sạch: Nước sạch là yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Hãy chọn các quán ăn có nguồn nước sạch để chế biến và rửa dụng cụ.
5. Phòng bệnh mùa mưa lũ ở Đồng bằng sông Cửu Long
Đồng bằng sông Cửu Long là khu vực thường xuyên bị ngập lụt, gây khó khăn cho việc tiếp cận nguồn nước sạch và thực phẩm an toàn. Để phòng bệnh trong mùa mưa lũ, người dân cần:
Dự trữ nước sạch, phèn chua, thuốc sát khuẩn nước: Nước sạch là nhu cầu thiết yếu trong mùa mưa lũ. Hãy dự trữ đủ nước sạch để uống, nấu ăn và vệ sinh cá nhân. Phèn chua và thuốc sát khuẩn nước có thể được sử dụng để làm sạch nước trong trường hợp khẩn cấp.
Dự trữ thuốc kháng sinh (bi-sép-tôn, clo-rô-xit, béc-bê-rin, tê-tra-xi-lin) và Oresol: Thuốc kháng sinh có thể được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm khuẩn. Oresol là dung dịch bù điện giải, giúp phục hồi cơ thể sau khi bị tiêu chảy hoặc mất nước. Lưu ý: Việc sử dụng thuốc kháng sinh cần tuân theo chỉ định của bác sĩ. [tham khảo kcb.vn]
Chuẩn bị thực phẩm đồ hộp, nước uống đóng chai: Thực phẩm đồ hộp và nước uống đóng chai là những lựa chọn an toàn trong trường hợp bị cô lập do lũ lụt.
Cất giữ đồ dự trữ ở nơi cao ráo: Để tránh bị hư hỏng do ngập nước, hãy cất giữ tất cả các đồ dự trữ ở nơi cao ráo, khô thoáng.
Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, mỗi gia đình có thể tự bảo vệ mình và giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh trong mùa mưa lũ.
