Các Phương Pháp Đánh Giá Chức Năng Buồng Trứng
Để đánh giá chức năng buồng trứng ở phụ nữ, bác sĩ có thể sử dụng nhiều phương pháp khác nhau. Hiểu rõ về các phương pháp này giúp người bệnh chủ động phối hợp, từ đó nâng cao hiệu quả chẩn đoán và điều trị. Chức năng buồng trứng đóng vai trò quan trọng trong khả năng sinh sản và sức khỏe tổng thể của phụ nữ.
1. Đo Thân Nhiệt Cơ Sở
- Mục đích: Theo dõi sự thay đổi thân nhiệt trong chu kỳ kinh nguyệt để xác định thời điểm rụng trứng. Khi rụng trứng, nồng độ progesterone tăng lên, gây tăng nhẹ thân nhiệt.
- Cách thực hiện:
- Đo nhiệt độ cơ thể vào buổi sáng sớm, ngay sau khi thức dậy và trước khi vận động (ví dụ, trước khi ra khỏi giường). Nên sử dụng nhiệt kế điện tử để có kết quả chính xác.
- Ghi lại nhiệt độ hàng ngày trên biểu đồ. Thông thường, thân nhiệt sẽ tăng khoảng 0.2-0.5°C sau khi rụng trứng.
- Lưu ý rằng các yếu tố như ốm, mất ngủ, hoặc sử dụng thuốc có thể ảnh hưởng đến thân nhiệt.
2. Kiểm Tra, Sinh Thiết Tế Bào Âm Đạo
- Mục đích: Đánh giá ảnh hưởng của hormone estrogen lên tế bào âm đạo. Estrogen kích thích sự phát triển của tế bào âm đạo và thay đổi hình thái của chúng.
- Cách thực hiện:
- Bác sĩ sẽ lấy mẫu tế bào từ thành âm đạo bằng một que nhỏ hoặc bàn chải mềm.
- Mẫu tế bào được phết lên lam kính và nhuộm màu để quan sát dưới kính hiển vi.
- Dựa vào hình thái tế bào (ví dụ, sự trưởng thành của tế bào, tỷ lệ tế bào sừng hóa), bác sĩ có thể đánh giá mức độ ảnh hưởng của estrogen.
3. Kiểm Tra Niêm Dịch Cổ Tử Cung
- Mục đích: Đánh giá chất lượng và số lượng niêm dịch cổ tử cung, phản ánh nồng độ estrogen. Estrogen làm cho niêm dịch trở nên loãng, trong và co giãn hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho tinh trùng di chuyển.
- Cách thực hiện:
- Bác sĩ sẽ lấy mẫu niêm dịch từ cổ tử cung bằng một ống nhỏ hoặc que vô trùng.
- Đánh giá các đặc tính của niêm dịch như số lượng, độ trong, độ co giãn (Spinnbarkeit).
- Trong giai đoạn rụng trứng, niêm dịch thường nhiều, trong suốt và có thể kéo dài thành sợi dài (8-12 cm).
4. Kiểm Tra Hoạt Thể Trong Nội Mạc Tử Cung
- Mục đích: Đánh giá sự phát triển của nội mạc tử cung dưới tác động của progesterone sau rụng trứng. Progesterone làm cho nội mạc tử cung dày lên, chuẩn bị cho việc làm tổ của trứng đã thụ tinh.
- Cách thực hiện:
- Bác sĩ sẽ lấy mẫu nội mạc tử cung bằng phương pháp sinh thiết (hút hoặc nạo). Thủ thuật này thường được thực hiện trong giai đoạn hoàng thể (sau rụng trứng).
- Mẫu nội mạc tử cung được xử lý và quan sát dưới kính hiển vi để đánh giá cấu trúc tế bào và sự phát triển của các tuyến.
- Sự hiện diện của hoạt thể (các tuyến chế tiết) cho thấy nội mạc tử cung đang chịu tác động của progesterone.
5. Kiểm Tra Siêu Âm B Khoang Xương Chậu
- Mục đích: Quan sát hình thái và kích thước buồng trứng, tử cung, phát hiện các bất thường như u nang buồng trứng, polyp tử cung, hoặc các vấn đề về cấu trúc khác. Siêu âm cũng có thể giúp theo dõi sự phát triển của nang noãn trong buồng trứng.
- Cách thực hiện:
- Sử dụng đầu dò siêu âm đặt trên bụng (siêu âm thành bụng) hoặc đưa vào âm đạo (siêu âm đầu dò âm đạo) để tạo hình ảnh các cơ quan trong khoang chậu.
- Siêu âm đầu dò âm đạo thường cho hình ảnh rõ nét hơn và được ưu tiên sử dụng để đánh giá buồng trứng và tử cung.
- Bác sĩ sẽ đo kích thước buồng trứng, tử cung, độ dày nội mạc tử cung, và quan sát các cấu trúc bất thường.
6. Đo Nồng Độ Hoóc Môn Sinh Dục Trong Máu
- Mục đích: Xác định nồng độ các hormone như estrogen (estradiol - E2), progesterone (P4), hormone kích thích nang trứng (FSH), hormone tạo hoàng thể (LH). Các hormone này đóng vai trò quan trọng trong điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và quá trình rụng trứng.
- Cách thực hiện:
- Lấy mẫu máu tĩnh mạch (thường ở cánh tay) để xét nghiệm.
- Thời điểm lấy máu có thể khác nhau tùy thuộc vào mục đích xét nghiệm (ví dụ, đo FSH và LH thường được thực hiện vào ngày 2-3 của chu kỳ kinh nguyệt).
- Kết quả xét nghiệm sẽ cho biết nồng độ của từng hormone, giúp bác sĩ đánh giá chức năng buồng trứng và phát hiện các rối loạn nội tiết.
7. Kiểm Tra Mức Độ LH Trong Nước Tiểu
- Mục đích: Phát hiện sự tăng vọt của hormone LH, báo hiệu thời điểm rụng trứng sắp xảy ra. LH surge thường xảy ra khoảng 24-36 giờ trước khi rụng trứng.
- Cách thực hiện:
- Sử dụng que thử LH (bán sẵn tại các nhà thuốc) để kiểm tra nước tiểu.
- Thực hiện theo hướng dẫn của nhà sản xuất (thường là nhúng que thử vào nước tiểu và chờ kết quả).
- Kiểm tra nước tiểu hàng ngày, bắt đầu vài ngày trước thời điểm dự kiến rụng trứng.
- Khi que thử cho kết quả dương tính (xuất hiện vạch đậm tương đương hoặc đậm hơn vạch chứng), điều này cho thấy LH đang tăng cao và khả năng rụng trứng sẽ xảy ra trong vòng 1-2 ngày tới.
