Vô kinh được phân loại như thế nào?

Vô kinh là tình trạng không có kinh nguyệt từ 6 tháng trở lên. Có nhiều cách phân loại vô kinh: theo nguyên nhân (sinh lý, bệnh lý), theo tuổi phát bệnh (nguyên phát, thứ phát), theo bộ phận bị bệnh (tử cung, buồng trứng, tuyến yên, vùng dưới đồi). Vô kinh giả xảy ra do bất thường đường sinh dục gây tắc nghẽn kinh nguyệt.

Vô kinh: Tổng quan và phân loại

Vô kinh được định nghĩa là tình trạng không có kinh nguyệt trong thời gian từ 6 tháng trở lên. Đây không phải là một bệnh lý riêng biệt mà là một triệu chứng, báo hiệu những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn cần được thăm khám và điều trị.

Phân loại vô kinh

Để có cái nhìn tổng quan và chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây vô kinh, các bác sĩ thường phân loại dựa trên nhiều yếu tố:

• Theo nguyên nhân:
  • Vô kinh sinh lý: Đây là hiện tượng bình thường, xảy ra trong các giai đoạn nhất định của cuộc đời người phụ nữ:
    • Mang thai: Khi mang thai, cơ thể sẽ tạm ngừng chu kỳ kinh nguyệt để nuôi dưỡng thai nhi.
    • Cho con bú: Prolactin, hormone kích thích sản xuất sữa, có thể ức chế rụng trứng và gây vô kinh.
    • Trước dậy thì: Kinh nguyệt chưa xuất hiện ở giai đoạn này là hoàn toàn bình thường.
    • Sau mãn kinh: Buồng trứng ngừng hoạt động, không còn sản xuất hormone sinh dục, dẫn đến chấm dứt kinh nguyệt.
  • Vô kinh bệnh lý: Tình trạng này xuất phát từ các bệnh lý hoặc rối loạn khác nhau trong cơ thể:
    • Rối loạn nội tiết tố (ví dụ: hội chứng buồng trứng đa nang - PCOS, cường giáp hoặc suy giáp)
    • Các vấn đề về cấu trúc của cơ quan sinh sản
    • Bệnh lý tuyến yên
    • Khối u
    • Căng thẳng, stress kéo dài
    • Sụt cân quá mức hoặc rối loạn ăn uống
• Theo tuổi phát bệnh:
  • Vô kinh nguyên phát:
    • Định nghĩa: Tình trạng người phụ nữ chưa từng có kinh nguyệt tự nhiên (thường là đến 16 tuổi).
    • Nguyên nhân: Thường do các vấn đề bẩm sinh hoặc bệnh lý từ nhỏ ảnh hưởng đến sự phát triển của hệ sinh sản, ví dụ như:
      • Bất thường nhiễm sắc thể (ví dụ: hội chứng Turner)
      • Không có tử cung hoặc âm đạo
      • Màng trinh không thủng
      • Dị tật cấu trúc hệ sinh dục
  • Vô kinh thứ phát:
    • Định nghĩa: Tình trạng người phụ nữ đã từng có kinh nguyệt, nhưng sau đó kinh nguyệt ngừng lại trong ít nhất 3 tháng (hoặc 6 tháng nếu kinh nguyệt không đều).
    • Nguyên nhân: Thường do các bệnh lý mắc phải hoặc các yếu tố lối sống:
      • Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)
      • Suy buồng trứng sớm
      • Bệnh lý tuyến giáp
      • U tuyến yên
      • Stress, căng thẳng
      • Tập luyện quá sức
      • Sử dụng thuốc (ví dụ: thuốc tránh thai, thuốc chống trầm cảm)
• Theo bộ phận bị bệnh: Dựa vào cơ quan bị ảnh hưởng chính gây ra tình trạng vô kinh:
  • Vô kinh tử cung: Do các vấn đề tại tử cung như hội chứng Asherman (dính buồng tử cung) hoặc không có tử cung.
  • Vô kinh buồng trứng: Do suy buồng trứng sớm hoặc các bệnh lý ảnh hưởng đến chức năng buồng trứng.
  • Vô kinh tuyến yên: Do u tuyến yên hoặc các bệnh lý khác ảnh hưởng đến việc sản xuất hormone điều hòa kinh nguyệt.
  • Vô kinh vùng dưới đồi: Do rối loạn chức năng vùng dưới đồi, ảnh hưởng đến việc giải phóng hormone GnRH, hormone quan trọng cho chu kỳ kinh nguyệt.

Vô kinh giả do bất thường đường sinh dục

Trong một số trường hợp, kinh nguyệt vẫn diễn ra bình thường nhưng máu kinh không thể thoát ra ngoài do các bất thường ở đường sinh dục, gây ra tình trạng vô kinh giả. Các bất thường thường gặp bao gồm:

• Tắc âm đạo: Do màng ngăn âm đạo hoặc các dị tật khác.
• Màng trinh không thủng hoặc quá dày: Ngăn cản máu kinh thoát ra ngoài.

Khi gặp các triệu chứng sau, bạn cần đến bệnh viện kiểm tra ngay:

• Đau bụng dưới theo chu kỳ nhưng không có kinh nguyệt.
• Bụng dưới hoặc âm đạo xuất hiện khối u.
• Các triệu chứng khác như sa hậu môn, táo bón, tiểu khó.