Thực trạng đáng báo động về kháng kháng sinh ở Việt Nam
Kháng kháng sinh gia tăng, bác sĩ bất lực
- Tình trạng kháng kháng sinh ở Việt Nam ngày càng nghiêm trọng: Theo bác sĩ Trương Hữu Khanh, trưởng khoa nhiễm bệnh viện Nhi Đồng 1 TP.HCM, tình hình kháng kháng sinh ở nước ta không những không cải thiện mà còn gia tăng trong thời gian gần đây.
- Nhiều bệnh viện tuyến trung ương chứng kiến bệnh nhân tử vong do không còn thuốc kháng sinh hiệu quả: Tại các bệnh viện lớn như Bệnh viện Nhiệt đới trung ương, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhi đồng 1, các bác sĩ đã nhiều lần bất lực nhìn bệnh nhân qua đời vì không còn kháng sinh nào có thể chữa trị được.
- Ngay cả các kháng sinh mới nhất cũng không giải quyết được vấn đề: Đây là một thực tế đáng buồn khi ngay cả những kháng sinh thế hệ mới nhất hiện có ở Việt Nam cũng không thể giải quyết được tình trạng nhiễm trùng kháng thuốc. Điều này cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề và sự cấp thiết phải có các biện pháp can thiệp hiệu quả.
Hậu quả của việc lạm dụng kháng sinh
- Tự ý sử dụng kháng sinh như cơm bữa là nguyên nhân chính: Việc sử dụng kháng sinh một cách tùy tiện và không có chỉ định của bác sĩ là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng kháng thuốc hiện nay. Thói quen này tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển khả năng kháng lại các loại thuốc kháng sinh.
- Bệnh nhi mắc bệnh do vi khuẩn thông thường cũng không cứu được: Bác sĩ Khanh chia sẻ nỗi đau xót khi chứng kiến những bệnh nhi mắc các bệnh nhiễm trùng thông thường do vi khuẩn gây ra nhưng không thể cứu chữa được do tình trạng kháng kháng sinh. Bác sĩ thường dùng từ 'hên - xui' để nói về những trường hợp này.
- Ban đầu vi khuẩn kháng thuốc thế hệ cũ, sau đó kháng cả thuốc thế hệ mới: Theo ghi nhận của các chuyên gia, ban đầu vi khuẩn chỉ kháng các loại kháng sinh thế hệ cũ, nhưng sau đó chúng dần phát triển khả năng kháng cả các loại kháng sinh thế hệ mới.
- Ví dụ: Vi khuẩn K. pneumoniae kháng cả Cephalosporin thế hệ 3: Đơn cử, vi khuẩn K. pneumoniae (vi khuẩn hàng đầu gây viêm phổi bệnh viện) trước đây chỉ kháng Cephalosporin thế hệ 1 và 2, nhưng hiện nay đã kháng cả Cephalosporin thế hệ 3.
Thực tế đáng lo ngại tại bệnh viện
- Nhiều bệnh nhân đã sử dụng kháng sinh trước khi nhập viện, dẫn đến kháng thuốc: Bác sĩ Khanh cho biết ông gặp nhiều trường hợp bệnh nhân mắc bệnh hô hấp thông thường, nhưng vì đã tự ý sử dụng kháng sinh trước đó nên khi nhập viện, các loại kháng sinh không còn tác dụng.
- Một số bệnh nhi kháng tất cả các loại kháng sinh khi đến bệnh viện thành phố: Tại khoa Truyền nhiễm Bệnh viện Nhi đồng 1, có những trường hợp bệnh nhi đã điều trị ở bệnh viện huyện, bệnh viện tỉnh, và khi đến bệnh viện thành phố thì đã kháng tất cả các loại kháng sinh.
- Việc kháng kháng sinh làm tăng chi phí điều trị và nguy cơ bệnh nhẹ cũng không có thuốc chữa: Kháng kháng sinh không chỉ gây khó khăn trong điều trị mà còn làm tăng chi phí điều trị, đồng thời làm gia tăng nguy cơ không có thuốc chữa cho các bệnh nhiễm trùng thông thường.
Cơ chế lây lan của vi khuẩn kháng thuốc
- Vi khuẩn tiếp xúc với kháng sinh sẽ kháng thuốc và lây lan tính kháng cho các vi khuẩn khác: Khi vi khuẩn tiếp xúc với kháng sinh, chúng sẽ phát triển khả năng kháng thuốc. Điều đáng lo ngại là những vi khuẩn này có thể lây lan tính kháng kháng sinh cho các vi khuẩn khác.
- Người chưa từng sử dụng kháng sinh cũng có thể bị nhiễm vi khuẩn kháng thuốc: Do cơ chế lây lan này, ngay cả những người chưa từng sử dụng kháng sinh cũng có thể bị nhiễm vi khuẩn kháng thuốc nếu tiếp xúc với chúng.
Cần sự chung tay của toàn xã hội
- Không chỉ bác sĩ mà cả phụ huynh và người bán thuốc cần thay đổi thói quen: Bác sĩ Khanh nhấn mạnh rằng để cải thiện tình trạng kháng kháng sinh, cần có sự chung tay của toàn xã hội, từ bác sĩ, phụ huynh đến người bán thuốc.
- Phụ huynh thường yêu cầu kháng sinh cho con khi bị ốm, trong khi nhiều bệnh ở trẻ là do virus: Nhiều phụ huynh có thói quen cho con dùng kháng sinh mỗi khi bị ốm, mà không biết rằng các bệnh như sốt, viêm hô hấp, chảy nước mũi ở trẻ em thường là do virus gây ra. Trong trường hợp này, kháng sinh không có tác dụng mà còn làm tăng nguy cơ kháng thuốc.
- Kháng sinh không có định nghĩa mạnh hay yếu mà quan trọng là sử dụng đúng: Bác sĩ Khanh nhấn mạnh rằng không có khái niệm kháng sinh mạnh hay yếu, mà quan trọng là sử dụng đúng loại kháng sinh cho đúng bệnh.
- Người dân thường tìm mua kháng sinh mới và đắt tiền, trong khi kháng sinh kinh điển vẫn hiệu quả: Nhiều người có quan niệm sai lầm rằng kháng sinh mới và đắt tiền sẽ tốt hơn, trong khi trên thực tế, các loại kháng sinh kinh điển vẫn có thể điều trị hiệu quả nhiều bệnh nhiễm trùng.
- Nhiều người dân tự mua thuốc mà không biết trong đó có kháng sinh: Một nguyên nhân khác dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh là do người dân tự mua thuốc mà không biết rằng trong đó có chứa kháng sinh.
Hồi chuông cảnh báo
- Nếu tiếp tục sử dụng kháng sinh như hiện nay, sẽ đến lúc không còn thuốc để sử dụng: Bác sĩ Khanh cảnh báo rằng nếu tình trạng sử dụng kháng sinh bừa bãi tiếp diễn, sẽ đến lúc chúng ta không còn kháng sinh để sử dụng.
- Thực tế này đã và đang diễn ra: Và thực tế đáng buồn là điều này đã và đang xảy ra ở Việt Nam.
Nguồn: Trí thức trẻ
