Cấp cứu người bị chết đuối: Hiểu đúng để cứu người hiệu quả
Hiểu lầm thường gặp về chết đuối
Nhiều người vẫn nghĩ rằng chết đuối là do phổi bị lấp đầy nước. Tuy nhiên, sự thật phức tạp hơn nhiều. Việc hiểu rõ cơ chế thực sự của chết đuối sẽ giúp chúng ta sơ cứu hiệu quả hơn.
- Chết đuối không phải do phổi đầy nước: Đây là một quan niệm sai lầm phổ biến. Trong nhiều trường hợp chết đuối, phổi không chứa đầy nước như chúng ta thường nghĩ.
- Thực tế, cổ họng co giật ngăn cản việc thở: Khi một người bị chìm trong nước, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách co thắt thanh quản (laryngospasm). Phản xạ này nhằm ngăn nước tràn vào phổi, nhưng đồng thời cũng chặn không khí, dẫn đến ngạt thở.
- Lượng nước vào phổi thường rất ít: Do phản xạ co thắt thanh quản, lượng nước thực tế xâm nhập vào phổi thường không đáng kể, đặc biệt là trong giai đoạn đầu.
- Nước trào ra miệng chủ yếu từ dạ dày: Khi bị ngạt, nạn nhân có thể nuốt phải một lượng nước lớn. Nước này, cùng với dịch vị từ dạ dày, có thể trào ngược lên miệng.
Các bước sơ cứu quan trọng
Khi cấp cứu người bị chết đuối, hãy tuân theo các bước sau một cách nhanh chóng và chính xác:
- Ưu tiên: Ngăn ngừa và điều trị thiếu oxy trong máu. Đây là yếu tố sống còn. Bắt đầu bằng cách đưa nạn nhân lên bờ ngay lập tức. Gọi cấp cứu 115 hoặc số điện thoại khẩn cấp tại địa phương.
- Đưa nạn nhân đến bệnh viện ngay lập tức. Ngay cả khi nạn nhân có vẻ đã hồi phục hoàn toàn sau khi sơ cứu, vẫn cần được bác sĩ kiểm tra để loại trừ các biến chứng muộn.
- Giữ đầu thấp hơn thân để tránh nuốt nước. Điều này giúp dẫn lưu bớt nước từ đường hô hấp trên.
- Giữ ấm cho nạn nhân. Thay quần áo ướt bằng quần áo khô và ấm. Sử dụng chăn hoặc áo khoác để giữ ấm cho cơ thể. Tránh để nạn nhân ở nơi có gió lùa.
- Kiểm tra và khai thông đường thở. Kiểm tra xem có dị vật (ví dụ: bùn, cát, rong biển) trong miệng và đường thở không. Nếu có, loại bỏ chúng một cách cẩn thận. Nghiêng đầu nạn nhân ra sau và nâng cằm để mở đường thở.
- Kiểm tra nhịp thở và mạch đập. Nếu nạn nhân không thở hoặc thở không đều, bắt đầu hô hấp nhân tạo ngay lập tức. Nếu không có mạch đập, tiến hành ép tim ngoài lồng ngực.
- Hô hấp nhân tạo và ép tim nếu cần (chậm hơn bình thường). Do nước trong phổi và tác động của lạnh, hiệu quả của hô hấp nhân tạo và ép tim có thể giảm. Vì vậy, thực hiện cả hai biện pháp này với tốc độ chậm hơn bình thường.
- Lưu ý: Không ấn bụng trừ khi nghẹt thở. Nghiên cứu từ Hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) không khuyến cáo ấn bụng để tống nước ra khỏi phổi vì phương pháp này không hiệu quả và có thể gây nguy hiểm. Chỉ thực hiện khi đường thở bị tắc nghẽn hoàn toàn bởi dị vật.
Chăm sóc sau sơ cứu
- Tiếp tục theo dõi các dấu hiệu hạ thân nhiệt. Hạ thân nhiệt có thể xảy ra ngay cả sau khi nạn nhân đã được đưa lên bờ và làm ấm. Theo dõi sát nhiệt độ cơ thể và các triệu chứng như run rẩy, lú lẫn, hoặc mất ý thức.
- Đưa đến bệnh viện để được theo dõi và điều trị chuyên sâu. Bất kể tình trạng ban đầu của nạn nhân sau khi sơ cứu, việc đưa đến bệnh viện là rất quan trọng. Các biến chứng như phù phổi cấp, nhiễm trùng, hoặc tổn thương não có thể xảy ra muộn hơn và cần được điều trị kịp thời.
