Nuốt Khó: Dấu Hiệu Cảnh Báo Bệnh Lý Nguy Hiểm ở Thực Quản
Nuốt khó là tình trạng cần nhiều thời gian và nỗ lực để đưa thức ăn, nước uống từ miệng xuống dạ dày. Tình trạng này có thể kèm theo cảm giác đau hoặc khó chịu, hoặc đôi khi người bệnh hoàn toàn không thể nuốt được. Theo ước tính, có tới 35% số người trên 50 tuổi từng trải qua cảm giác nuốt khó ít nhất một lần trong tuần. Nuốt khó không chỉ gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn có thể là dấu hiệu của một bệnh lý tiềm ẩn nguy hiểm.
Các Nguyên Nhân Gây Nuốt Khó:
Nuốt khó có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm các bệnh lý tại thực quản, họng hoặc các vấn đề về thần kinh. Dưới đây là một số nguyên nhân thường gặp:
- Bệnh lý thực quản:
- Tâm vị không giãn (Achalasia): Đây là tình trạng cơ thắt ở đoạn dưới thực quản không giãn ra đúng cách để thức ăn có thể đi vào dạ dày. Bệnh thường đi kèm với tình trạng yếu cơ thành thực quản. Theo nghiên cứu từ Mayo Clinic, achalasia có thể gây ra khó nuốt, ợ nóng và đau ngực (Nguồn: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/achalasia/symptoms-causes/syc-20352850).
- Hẹp thực quản do sẹo: Tình trạng này thường là biến chứng của bệnh trào ngược dạ dày - thực quản (GERD) kéo dài, gây viêm loét và tạo sẹo ở thực quản. Sẹo này làm hẹp lòng thực quản, gây khó khăn khi nuốt.
- Rối loạn co bóp thực quản: Các rối loạn này ảnh hưởng đến khả năng co bóp nhịp nhàng của thực quản để đẩy thức ăn xuống dạ dày. Tình trạng này thường xuất hiện từng đợt và có xu hướng nặng dần theo thời gian.
- Khối u, ung thư thực quản: Đây là một trong những nguyên nhân đáng lo ngại nhất gây nuốt khó. Khối u có thể gây tắc nghẽn thực quản, khiến việc nuốt trở nên khó khăn hơn theo thời gian. Ban đầu, người bệnh có thể chỉ gặp khó khăn khi nuốt thức ăn đặc, nhưng sau đó tình trạng có thể tiến triển đến mức khó nuốt cả chất lỏng và thậm chí là nước bọt. Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, ung thư thực quản thường không có triệu chứng ở giai đoạn sớm, vì vậy nuốt khó là một dấu hiệu quan trọng cần lưu ý (Nguồn: https://www.cancer.org/cancer/esophagus-cancer/about/what-is-esophagus-cancer.html).
- Túi thừa thực quản: Các túi thừa này có thể hình thành ở thực quản hoặc hầu họng, tạo ra nơi thức ăn có thể bị đọng lại, gây khó chịu và khó nuốt.
- Nguyên nhân miệng hầu:
- Rối loạn, tổn thương thần kinh: Các bệnh lý như Parkinson, đột quỵ não hoặc các tổn thương vùng cột sống có thể ảnh hưởng đến các dây thần kinh và cơ kiểm soát quá trình nuốt, dẫn đến nuốt khó.
Biến Chứng Nguy Hiểm:
Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, nuốt khó có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng:
- Suy dinh dưỡng: Khó nuốt khiến người bệnh ăn uống kém, dẫn đến thiếu hụt các chất dinh dưỡng cần thiết.
- Rối loạn điện giải: Tình trạng không ăn uống được có thể gây mất cân bằng điện giải trong cơ thể.
- Bỏ qua bệnh lý nguy hiểm: Việc chủ quan với triệu chứng nuốt khó có thể khiến bệnh nhân bỏ lỡ cơ hội điều trị sớm các bệnh lý nguy hiểm như ung thư thực quản.
Khi Nào Cần Đi Khám?
Bạn nên đi khám bác sĩ ngay khi nhận thấy có dấu hiệu nuốt khó. Việc thăm khám sớm giúp xác định nguyên nhân và có phương pháp điều trị phù hợp.
Các Xét Nghiệm Thường Được Chỉ Định:
Để chẩn đoán nguyên nhân gây nuốt khó, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm sau:
- Chụp X-quang thực quản cản quang: Phương pháp này sử dụng thuốc cản quang để giúp hình ảnh thực quản rõ nét hơn trên phim X-quang.
- Đo áp lực thực quản: Đo áp lực cơ thắt thực quản để đánh giá chức năng co bóp của thực quản.
- Đo pH thực quản 24 giờ: Xác định và định lượng trào ngược axit từ dạ dày vào thực quản.
- Siêu âm: Đánh giá hình thái và cấu trúc của thực quản.
- Nội soi: Quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản để phát hiện các bất thường như viêm loét, khối u.
