Mối liên hệ giữa cân nặng và tuổi dậy thì ở bé gái
Thay đổi về thể trọng và hình dáng cơ thể
Trong giai đoạn dậy thì, cơ thể bé gái trải qua những biến đổi đáng kể, đặc biệt là về cân nặng và hình dáng. Đây là giai đoạn quan trọng để chuẩn bị cho các chức năng sinh sản sau này.
- Sự tăng trưởng vượt bậc: Toàn bộ thể trọng của bé gái trong thời kỳ dậy thì dường như tăng lên gấp đôi. Điều này cho thấy nhu cầu dinh dưỡng trong giai đoạn này là vô cùng quan trọng để hỗ trợ sự phát triển toàn diện.
- Sự khác biệt về thành phần cơ thể: Lượng mỡ trong cơ thể bé gái tăng đáng kể, khoảng 122%, và tổng lượng mỡ này gấp ba lần so với bé trai. Ngược lại, lượng cơ chỉ tăng khoảng 44%, và tổng trọng lượng cơ chỉ bằng 2/3 so với bé trai. Sự khác biệt này là do ảnh hưởng của hormone giới tính, đặc biệt là estrogen, thúc đẩy tích tụ mỡ ở nữ giới.
- Tỷ lệ mỡ và cơ: Tỷ lệ giữa mỡ và cơ trong cơ thể thay đổi từ 1/5 lên 1/3. Điều này phản ánh sự gia tăng đáng kể của lượng mỡ so với cơ trong cơ thể bé gái trong giai đoạn dậy thì.
Cân nặng và kinh nguyệt
Cân nặng và lượng mỡ trong cơ thể đóng vai trò quan trọng trong việc khởi đầu và duy trì kinh nguyệt ở bé gái. Theo các chuyên gia, một ngưỡng cân nặng và lượng mỡ nhất định cần thiết để cơ thể bắt đầu và duy trì chu kỳ kinh nguyệt đều đặn.
- Ngưỡng cân nặng tối thiểu: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, đối với những bé gái có chiều cao khoảng 1,65m, thể trọng cần đạt ít nhất 49kg và lượng mỡ trong cơ thể phải đạt ít nhất 17% tổng trọng lượng cơ thể thì mới bắt đầu có kinh nguyệt. [Nguồn: Tham khảo các nghiên cứu về dinh dưỡng và dậy thì]
- Duy trì kinh nguyệt: Khi đã có kinh nguyệt, lượng mỡ trong cơ thể cần đạt từ 22% đến 26% trọng lượng cơ thể để duy trì chu kỳ kinh nguyệt đều đặn. Lượng mỡ này chủ yếu tập trung ở các vùng như bầu vú, bụng, mông và đùi, đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất hormone và điều hòa chu kỳ kinh nguyệt.
Ảnh hưởng của cân nặng đến chức năng buồng trứng
Cân nặng và lượng mỡ trong cơ thể có ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng của buồng trứng, cơ quan chịu trách nhiệm sản xuất hormone sinh dục nữ và phóng noãn.
- Điều kiện cần thiết: Một thể trọng và lượng mỡ thích hợp là điều kiện cần thiết để duy trì chức năng bình thường của buồng trứng. Khi cơ thể có đủ năng lượng dự trữ, buồng trứng mới có thể hoạt động hiệu quả và sản xuất đủ hormone để duy trì chu kỳ kinh nguyệt và khả năng sinh sản.
- Tuổi dậy thì và dinh dưỡng: Thực tế cho thấy tuổi bắt đầu có kinh nguyệt của thiếu nữ có liên quan mật thiết đến điều kiện kinh tế và dinh dưỡng. Ví dụ, tuổi bắt đầu có kinh của thiếu nữ phương Tây thế kỷ 19 là 15,5 tuổi, trong khi hiện nay là 12,6 tuổi. Sự thay đổi này có liên quan đến sự phát triển kinh tế và chế độ dinh dưỡng được cải thiện.
- Sự khác biệt vùng miền và thể trạng: Tại châu Á, các cô gái ở thành thị thường có kinh nguyệt sớm hơn so với các cô gái ở nông thôn, và các cô gái béo thường có kinh nguyệt sớm hơn so với các cô gái gầy. Điều này cho thấy vai trò quan trọng của dinh dưỡng và lối sống đối với tuổi dậy thì.
- Mất kinh do thiếu cân: Những cô gái mắc chứng chán ăn hoặc bị suy dinh dưỡng, thể trọng giảm đến một mức độ nhất định có thể bị mất kinh. Điều này xảy ra do cơ thể không có đủ năng lượng để duy trì các chức năng sinh sản.
- Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản: Khi thể trọng quá thấp, người phụ nữ có thể không đủ sức khỏe để mang thai và sinh đẻ. Do đó, việc duy trì một cân nặng hợp lý là rất quan trọng đối với sức khỏe sinh sản của phụ nữ.
Đánh giá cân nặng
Để đánh giá cân nặng của một người có phù hợp hay không, có thể sử dụng các phương pháp sau:
- Thể trọng tiêu chuẩn trung bình: Một phương pháp đơn giản là lấy chiều cao của cơ thể (tính bằng cm) trừ đi 105 để tính ra thể trọng tiêu chuẩn trung bình (kg). Ví dụ, nếu một người cao 160cm, thể trọng tiêu chuẩn trung bình sẽ là 160 - 105 = 55kg.
- Phạm vi chấp nhận được: Thể trọng thực tế nếu chênh lệch trong phạm vi 10% so với thể trọng tiêu chuẩn trung bình thì được coi là bình thường. Ví dụ, với thể trọng tiêu chuẩn trung bình là 55kg, phạm vi chấp nhận được sẽ là từ 49,5kg đến 60,5kg.
- Chỉ số khối cơ thể (BMI): Một phương pháp đánh giá cân nặng phổ biến khác là sử dụng chỉ số khối cơ thể (BMI), được tính bằng công thức: BMI = Cân nặng (kg) / (Chiều cao (m))^2. Ví dụ, nếu một người nặng 55kg và cao 1,6m, BMI của người đó sẽ là 55 / (1,6)^2 = 21,5.
- BMI bình thường: Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chỉ số BMI từ 18,5 đến 24,9 được coi là bình thường. BMI dưới 18,5 được coi là thiếu cân, BMI từ 25 đến 29,9 được coi là thừa cân, và BMI từ 30 trở lên được coi là béo phì.
