Hen suyễn: Nhận biết, xử trí và phòng ngừa
Nhận biết hen suyễn
Hen suyễn là một bệnh lý mạn tính của đường hô hấp, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và nguyên nhân gây bệnh là rất quan trọng để có thể kiểm soát bệnh hiệu quả.
- Triệu chứng:
- Khó thở là triệu chứng điển hình, thường không kèm theo sốt và không lây nhiễm.
- Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, từ trẻ nhỏ đến người lớn.
- Các triệu chứng có xu hướng nặng hơn vào một số thời điểm nhất định trong năm (ví dụ: mùa lạnh, mùa phấn hoa) và thường trở nên tồi tệ hơn vào ban đêm.
- Nguyên nhân:
- Dị ứng là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất, có thể do thức ăn, các chất gây dị ứng hít phải (phấn hoa, lông động vật, bụi nhà).
- Ở trẻ em, cơn hen thường bắt đầu sau một đợt cảm lạnh thông thường hoặc nhiễm trùng đường hô hấp trên.
- Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), các yếu tố khác như ô nhiễm không khí, khói thuốc lá và tập thể dục cũng có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng hen suyễn.
Xử trí cơn hen
Khi lên cơn hen, việc xử trí kịp thời và đúng cách có thể giúp giảm nhẹ triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.
- Nguyên tắc chung:
- Đảm bảo không khí: Nhanh chóng đưa người bệnh đến nơi thoáng khí, có không khí trong lành.
- Bù nước: Cho người bệnh uống nhiều nước để làm loãng đờm, giúp dễ thở hơn.
- Hít hơi nước: Hít hơi nước nóng (ví dụ: xông mặt) có thể giúp làm dịu đường thở và giảm co thắt.
- Cơn hen nhẹ:
- Thuốc giãn phế quản: Sử dụng các thuốc giãn phế quản như Ephedrin hoặc Theophylin (dạng uống) theo chỉ định của bác sĩ.
- Cơn hen nặng:
- Adrenalin: Tiêm Adrenalin (Epinephrine) là biện pháp cấp cứu quan trọng trong trường hợp cơn hen nặng. Liều lượng cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ (thường là 1/2 ống cho người lớn, 1/4 ống cho trẻ em) và có thể tiêm nhắc lại sau mỗi 30 phút nếu cần thiết. Lưu ý: Việc sử dụng Adrenalin cần được thực hiện bởi nhân viên y tế hoặc người đã được đào tạo bài bản.
- Khi có dấu hiệu bội nhiễm:
- Kháng sinh: Nếu người bệnh sốt hoặc cơn hen kéo dài trên 3 ngày, có thể có tình trạng nhiễm trùng. Trong trường hợp này, cần sử dụng kháng sinh (ví dụ: Tetroxyclin hoặc Erythromycin) theo chỉ định của bác sĩ.
Phòng ngừa hen suyễn
Phòng ngừa hen suyễn là một quá trình liên tục, đòi hỏi sự chủ động và tuân thủ các biện pháp sau:
- Tránh các tác nhân gây dị ứng:
- Xác định và tránh các loại thức ăn hoặc chất gây dị ứng đã được biết đến.
- Hạn chế tiếp xúc với các dị nguyên hít phải như phấn hoa, lông động vật, bụi nhà.
- Giữ vệ sinh nhà ở, nơi làm việc:
- Thường xuyên lau dọn, hút bụi để giảm thiểu bụi nhà và các chất gây dị ứng.
- Đảm bảo thông gió tốt để giảm độ ẩm và ngăn ngừa sự phát triển của nấm mốc.
- Không nuôi gia cầm, thú cưng trong nhà:
- Nếu có nuôi thú cưng, cần tắm rửa thường xuyên và hạn chế cho chúng vào phòng ngủ.
- Phơi nắng chăn, ga, gối, đệm thường xuyên:
- Ánh nắng mặt trời giúp tiêu diệt vi khuẩn, nấm mốc và giảm độ ẩm.
- Cân nhắc chuyển đến nơi ở trong lành hơn:
- Nếu có điều kiện, nên chuyển đến nơi có không khí trong lành, ít ô nhiễm.
Lưu ý quan trọng: Các thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo. Việc chẩn đoán và điều trị hen suyễn cần được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa. Người bệnh nên tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị và tái khám định kỳ để kiểm soát bệnh hiệu quả.
