Bệnh Lậu: Tổng Quan và Những Điều Cần Biết
I. Đại Cương
Bệnh lậu là một trong những bệnh lây truyền qua đường tình dục (BLTQĐTD) thường gặp nhất trên toàn thế giới. Căn bệnh này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn có thể gây ra những tác động tiêu cực đến tâm lý và đời sống xã hội của người bệnh.
- Trong quá khứ, bệnh lậu thường bị hiểu lầm và gán cho những người có lối sống không lành mạnh, thậm chí còn được gọi là bệnh 'đái nóng'.
- Tên gọi khoa học 'Gonorrhée' xuất phát từ thời Galien, khi người ta cho rằng bệnh này liên quan đến hiện tượng xuất tinh không kiểm soát. Ngày nay, chúng ta đã hiểu rõ hơn về căn nguyên và cách thức lây lan của bệnh.
1. Tỷ lệ mắc bệnh
Tỷ lệ mắc bệnh lậu có sự khác biệt đáng kể giữa các khu vực địa lý, các nhóm dân cư và phụ thuộc vào thói quen sinh hoạt, cũng như các yếu tố kinh tế-xã hội.
- Tại Việt Nam, việc thống kê chính xác tỷ lệ mắc bệnh lậu gặp nhiều khó khăn do nhiều yếu tố khách quan. Tuy nhiên, theo các số liệu ghi nhận được:
- Trước năm 1975, tại miền Nam Việt Nam, tỷ lệ mắc các bệnh hoa liễu nói chung (bao gồm cả bệnh lậu) là khá cao, lên đến 64% trong tổng số các bệnh về da liễu.
- Tại tỉnh Thừa Thiên Huế, qua quá trình theo dõi các bệnh LTQĐTD, tỷ lệ mắc bệnh lậu đã giảm đáng kể từ khoảng 1% trước năm 1990 xuống dưới 0.3% vào năm 1997.
- Trong khi đó, tại Quảng Ninh, tỷ lệ mắc bệnh lậu trong giai đoạn 1990-1995 được ghi nhận là khoảng 26%.
Những con số này cho thấy sự biến động và khác biệt về tỷ lệ mắc bệnh lậu giữa các vùng miền và theo thời gian, phản ánh những thay đổi trong hành vi tình dục, công tác phòng chống bệnh tật và điều kiện kinh tế-xã hội.
2. Tác nhân gây bệnh
Bệnh lậu do vi khuẩn Neisseria Gonorrhoeae gây ra. Vi khuẩn này được nhà khoa học Albert Neisser phát hiện lần đầu tiên vào năm 1879.
- Neisseria Gonorrhoeae, hay còn gọi là lậu cầu khuẩn, có những đặc điểm sau:
- Thuộc họ Neisseria, cùng họ với vi khuẩn gây bệnh viêm màng não (Neisseria Meningitidis).
- Có hình dạng hạt cà phê và thường xếp thành từng cặp, do đó được gọi là song cầu khuẩn.
- Bắt màu Gram âm (Gram -) khi nhuộm Gram, một kỹ thuật thường dùng để phân loại vi khuẩn.
- Không tạo thành chuỗi dài mà thường đứng riêng lẻ hoặc thành cụm nhỏ.
- Có thể được tìm thấy bên ngoài hoặc bên trong tế bào bạch cầu đa nhân trung tính (một loại tế bào miễn dịch).
- Có ái lực đặc biệt với niêm mạc của đường sinh dục (niệu đạo, cổ tử cung, ống dẫn trứng…), niêm mạc đường tiêu hóa (hậu môn, trực tràng) và niêm mạc mắt.
3. Tuổi và yếu tố nguy cơ
- Tuổi: Tỷ lệ mắc bệnh lậu có thể thay đổi tùy theo độ tuổi và khu vực địa lý. Nhìn chung, nhóm người trẻ tuổi, đặc biệt là những người trong độ tuổi hoạt động tình dục mạnh mẽ, có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
